Κρυμμένη στα χωράφια, βορειοανατολικά των σπηλαίων του Διρού, η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής αποτελεί ένα σημαντικό, αν και όχι ευρέως γνωστό, βυζαντινό μνημείο της Μάνης. Η λιτή της εξωτερική εμφάνιση κρύβει στο εσωτερικό της έναν πλούσιο κόσμο τέχνης και ιστορίας, που αξίζει να ανακαλύψουμε.
Αρχιτεκτονικά Χαρακτηριστικά
Ο ναός είναι ένας μονόχωρος, καμαροσκέπαστος χώρος, με διαστάσεις 7,10 x 3,70 μ. Η εξωτερική του όψη χαρακτηρίζεται από την ημικυλινδρική αψίδα και την ιδιαίτερη τοιχοποιία του, που αποτελείται από αργούς λίθους με παρεμβολές πλίνθων, δίνοντας ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Αξιοσημείωτο είναι το πεταλόμορφο ανακουφιστικό τόξο πάνω από τη νότια είσοδο, καθώς και τα διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη που βρέθηκαν στο εσωτερικό του, όπως τμήματα κοσμήτη με φυτικό διάκοσμο, θωράκια με ρόδακες και μια βάση κίονα. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο ναός έχει υποστεί επισκευές, πιθανότατα και κατά τη βυζαντινή περίοδο.
Εσωτερικά, η καμάρα της οροφής ενισχύεται από ένα σφενδόνιο, κάτω από το οποίο έχουν τοποθετηθεί δύο αράβδωτοι κίονες (ο αριστερός ύψους 1,30 μ. και ο δεξιός 1 μ.) χωρίς λειτουργική χρήση, προσθέτοντας ένα ξεχωριστό αρχιτεκτονικό στοιχείο.
Τοιχογραφίες που Ζωντανεύουν την Ιστορία
Η πραγματική αξία του ναού βρίσκεται στο εσωτερικό του, όπου σώζεται ένα εντυπωσιακό σύνολο τοιχογραφιών, αν και αρκετές είναι φθαρμένες. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας κυριαρχεί η παράσταση της ένθρονης Θεοτόκου Βρεφοκρατούσας, που πλαισιώνεται από δύο δωρητές: τον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη και τον Άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα, και οι δύο με πλούσιες στολές.
Στον ημικύλινδρο της αψίδας απεικονίζονται δέκα ιεράρχες, μεταξύ των οποίων ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας και ο Αθανάσιος ο Μέγας. Η καμάρα της οροφής φέρει σκηνές από την Ανάληψη και τη Βάπτιση, ενώ ολόκληρο το δυτικό τύμπανο καταλαμβάνεται από την πολυπρόσωπη σύνθεση της Σταύρωσης, ένα έργο που αποπνέει δραματικότητα.
Στον βόρειο τοίχο, συναντάμε την παράσταση ενός έφιππου δρακοντοκτόνου αγίου, που ταυτίζεται με κάποιον από τους Θεόδωρους, καθώς και τον Αρχάγγελο Μιχαήλ με αυτοκρατορική στολή. Ο ναός φέρει επίσης ίχνη τοιχογραφιών σε δύο στρώματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι έχει διακοσμηθεί τουλάχιστον δύο φορές σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Η ακριβής χρονολόγηση της Αγίας Παρασκευής παραμένει ασαφής, αλλά είναι πολύ πιθανό η ανέγερσή της να συνδέεται άμεσα με την πρώτη φάση τοιχογράφησής της. Ο ναός αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα της βυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής στη Μάνη και έναν σημαντικό προορισμό για κάθε λάτρη της ιστορίας και του πολιτισμού.
Πηγή: Νικόλαος Β.Δρανδάκης. Βιβλίο Μάνη & Λακωνία ( Μάνη-Ανασκαφή & Έρευνα) Τόμος Δ΄σελ.530
Φωτογραφικό Υλικό:
Xάρτης:
Πλούσιο φωτογραφικό υλικό εδώ:
