Μάνη: “Από τον Εμφύλιο στην Αναζήτηση της Ελευθερίας”.

     Στα δύσκολα χρόνια 1940-1944, η Μάνη, όπως και ολόκληρη η Ελλάδα, βρέθηκε κάτω από τον ζυγό της ιταλογερμανικής κατοχής. Όμως, στην καρδιά της Πελοποννήσου, ο εθνικός αγώνας πήρε γρήγορα μια τρομακτική τροπή, μετατρέποντας την περιοχή σε ένα πεδίο εξοντωτικού εμφυλίου. Οι παλιές πληγές του διχασμού άνοιξαν ξανά, βάφοντας με αίμα την άλλοτε περήφανη γη. Λάδια χύνονταν, ζώα σφάζονταν, σπίτια λεηλατούνταν, και γυναίκες έβρισκαν καταφύγιο στα βουνά, ενώ άνδρες και παιδιά γίνονταν θύματα αδιάκριτης βίας ή αιχμάλωτοι. Η Μεγάλη Μάνη ερήμωσε, καθώς όσοι γλίτωσαν, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπιτικά τους, παίρνοντας τον νυχτερινό δρόμο για την Αθήνα και τον Πειραιά.

Μέσα σε αυτό το ζοφερό τοπίο, δύο ιστορίες ξεχωρίζουν, φωτίζοντας την απελπισία και την εφευρετικότητα των ανθρώπων που προσπαθούσαν να επιβιώσουν και να βρουν την ελευθερία.

Η Απίθανη Απόδραση των Δεκαεπτά από τον Γερολιμένα

Στον Γερολιμένα, δεκαεπτά άνδρες της δεξιάς παράταξης βρέθηκαν περικυκλωμένοι. Οι χερσαίοι δρόμοι ήταν κλειστοί, η θάλασσα γεμάτη από τις περιπολίες των κατακτητών, κάνοντας κάθε προσπάθεια διαφυγής προς τα ελληνικά εδάφη εξαιρετικά επικίνδυνη. Μπροστά στο αδιέξοδο, οι δεκαεπτά αποφάσισαν να επιχειρήσουν ένα τολμηρό ταξίδι, σαν τον Κολόμβο, παρόλο που κανείς τους δεν ήταν ναυτικός. Γνώριζαν πως νότια βρίσκονταν οι ακτές της Βόρειας Αφρικής, που πρόσφατα είχαν περάσει στον έλεγχο των Βρετανών.

Βρήκαν μια μικρή βάρκα με πανί, ίσα ίσα για να τους χωρέσει. Μέσα στο σκοτάδι μιας νύχτας, ξεκίνησαν το αβέβαιο ταξίδι τους, με λιγοστές ελπίδες. Κρατώντας σταθερά πορεία προς το νότο, ευτυχώς για αυτούς, ο βοριάς δεν άλλαξε ούτε αγρίεψε. Η μικρή τους βάρκα τους οδήγησε με ασφάλεια. Την τρίτη μέρα, διέκριναν στεριά. Η ανακούφιση ήταν απερίγραπτη. Λίγο αργότερα, ένα βρετανικό περιπολικό τους πλησίασε, τους έκανε σήμα να σταματήσουν, τους περισυνέλεξε και τους οδήγησε στο λιμάνι της Ντέρνα.

Εκεί, οι δεκαεπτά άνδρες δήλωσαν στους Βρετανούς πως σκοπός τους ήταν να καταταχθούν στον στρατό της Μέσης Ανατολής. Οι Βρετανοί τους περιποιήθηκαν αμέσως, προσφέροντάς τους φαγητό, άσπρο ψωμί και κονσέρβες. Οι Μανιάτες ανταπέδωσαν με το μαύρο ψωμί και τα σίγλινα της περιοχής τους. Οι Βρετανοί, έκπληκτοι από την υφή του σκληρού αυτού ψωμιού, γέλασαν και το πέταξαν. Μετά από λίγες μέρες περιορισμού και ανακρίσεων, και αφού έλαβαν τις απαραίτητες πληροφορίες, τους έστειλαν στο ελληνικό σώμα, όπου και κατατάχθηκαν.

Στο βάθος ο βράχος του Κάβο Γκρόσσο

Η Κρυμμένη Διαφυγή της Γριάς στην Κόφα

Αργότερα, όταν η δεξιά παράταξη επικράτησε, οι συγγενείς των θυμάτων άρχισαν να κυνηγούν τους αριστερούς, οι οποίοι με τη σειρά τους αναγκάστηκαν να αναζητήσουν καταφύγιο στην Αθήνα.

Σε ένα χωριό της Έμπρος*, η ηλικιωμένη μητέρα ενός αριστερού που είχε εξαφανιστεί, βρέθηκε στο στόχαστρο. Την κυνηγούσαν για να την δείρουν, και εκείνη κρυβόταν. Όμως, σε ένα μικρό μέρος όπως η Έμπρος*, η κρυψώνα δεν μπορούσε να κρατήσει για πολύ. Η σύλληψή της φαινόταν αναπόφευκτη.

Κάποια στιγμή, διαδόθηκε η είδηση ότι ένα βενζινόπλοιο ενός ντόπιου αναμενόταν στον Γερολιμένα, για να φορτώσει και να αναχωρήσει αμέσως. Η γριά τότε έτρεξε σε έναν δικό της άνθρωπο και τον παρακάλεσε να την φυγαδεύσει με αυτό το πλοίο. «Πώς θα μπεις στη βενζίνα; Ποιος θα σε δεχτεί έτσι φανερά;» της είπε εκείνος. Μετά από μια σύντομη συζήτηση, αποφασίστηκε η γριά να κρυφτεί μέσα σε μια μανάβικη κόφα. Η κόφα θα σκεπαζόταν με τον συνηθισμένο τρόπο και θα φορτωνόταν στο πλοίο για τον Πειραιά σαν εμπόρευμα.

Έτσι και έγινε. Την τελευταία στιγμή, η κόφα με τη γριά μέσα πετάχτηκε στο βενζινόπλοιο, το οποίο αναχώρησε. Όταν βγήκαν στην ανοιχτή θάλασσα, το πλοίο ταρακουνιόταν έντονα, και τα κύματα έφταναν πάνω στους επιβάτες και τα πράγματά τους. Η κόφα χτυπούσε πέρα δώθε. Πολλοί φώναζαν να πετάξουν μερικά πράγματα στη θάλασσα για να σταθεροποιηθεί το πλοίο.

Η γριά, είτε από τα χτυπήματα, είτε από τον φόβο μην την πετάξουν στη θάλασσα, άρχισε να φωνάζει. Οι επιβάτες σήκωσαν την κόφα, έσκισαν το πανί που την κάλυπτε και την έβγαλαν καταβρεγμένη και ματωμένη. Παρά την οικτρή της κατάσταση, δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα γέλια τους. Τελικά, η γριά παραδόθηκε στον γιο της στον Πειραιά.

*Η Εμπρός (ενδοχώρα στη Μέσα Μάνη) έχει ανατολικά τον Ταΰγετο.Το μάκρος της προεξοχής από Β προς Ν (Μέζαπο-Γερολιμένα) είναι 9,5 χλμ και το πλάτος 5 χλμ .

Πηγή πληροφοριών το βιβλίο του Δημητρίου Β. Μεσίσκλη ” Οι Νυκλιάνοι”.

Κείμενο-Φωτό : Όμορφη Μάνη