Αφήστε μας να σας ταξιδέψουμε σε μια ιστορία γεμάτη πάθος, συγκρούσεις και μια αξιοθαύμαστη διαδρομή από τις άγριες πλαγιές της Μάνης στα βράχια της Κορσικής!
Σκαρφαλωμένο ψηλά πάνω από το γαλήνιο Καραβοστάσι, το Οίτυλο στέκει σαν ένας πέτρινος φρουρός, σημαδεύοντας το αιώνιο σύνορο ανάμεσα στη Λακωνική και τη Μεσσηνιακή Μάνη. Στην πλάτη του, σαν ένας σιωπηλός γίγαντας, υψώνεται το Κάστρο της Κελεφάς, άλλοτε ορμητήριο των Οθωμανών και αργότερα των Ενετών. Μα η αληθινή ιστορία του τόπου ξεκινάει εκεί που οι πέτρες ψιθυρίζουν για ισχυρές γενιές και άσβεστες επιθυμίες ελευθερίας.
Στο τότε Βοίτυλο, δύο δυναμικές οικογένειες, οι Γιατριάνοι (ίσως απόγονοι των ένδοξων Μεδίκων της Φλωρεντίας) και οι Στεφανόπουλοι (με ρίζες βαθιές στην Τραπεζούντα του Πόντου), κυριαρχούσαν με την αίγλη και την ισχύ τους. Συνεργάστηκαν με τη Βενετία, ονειρευόμενοι να σπάσουν τις αλυσίδες της Τουρκικής κυριαρχίας. Ο Μοροζίνι έφτασε ως την Πελοπόννησο, φέρνοντας ελπίδα, όμως η ιστορία είχε άλλα σχέδια. Η Βενετία στράφηκε στην υπεράσπιση της Κρήτης, αφήνοντας πίσω την προσπάθεια της Μάνης. Η αποτυχία αυτή έφερε τις δύο οικογένειες αντιμέτωπες με την οργή των Τούρκων, η παρουσία των οποίων, σφραγισμένη από το Κάστρο, γινόταν όλο και πιο ασφυκτική. Οι Μανιάτες υπέφεραν ταπεινώσεις, λεηλασίες και οι γυναίκες τους ζούσαν σε διαρκή εγκλεισμό.
Μέσα στην απελπισία, οι δύο οικογένειες πήραν μια τολμηρή απόφαση: να αναζητήσουν ελεύθερη γη στους Φράγκους, να πολεμήσουν τον Οθωμανικό ζυγό από μια νέα βάση. Όμως, στις ετοιμασίες της φυγής, η τραγωδία χτύπησε. Ένας Στεφανόπουλος έκλεψε την καρδιά και την τιμή της Μαρίας, κόρης των Γιατριάνων, σπέρνοντας θύελλα μίσους και βίας ανάμεσα στις δύο γενιές. Τότε εμφανίστηκε ο Λυμπεράκης Γερακάρης, ένας πρώην τρομερός πειρατής από το ισχυρό σόι των Κοσμάδων, αρραβωνιασμένος κάποτε με τη Μαρία. Η δίψα για εκδίκηση τον οδήγησε σε μια σκοτεινή συμμαχία με τους Τούρκους, βάφοντας τα χέρια του με το αίμα 35 Στεφανόπουλων. Η πορεία του όμως ήταν γεμάτη αλλοπρόσαλλες συμμαχίες, οδηγώντας τον στην απώλεια κάθε αξιοπιστίας.
» Σαράντα βρύσες με νερό κι εξήντα δυο πηγάδια,
δεν μας την σβήνουν τη φωτιά, μές απ΄τα φυλλοκάρδια.
Φύγαμε απ΄τον τόπο μας κι από τα γονικά μας,
μας διώξαν απ΄το σπίτι μας κι απ΄όλα τα καλά μας»
Παρά την αιματηρή διαμάχη, η απόφαση για μετανάστευση παρέμενε σταθερή, αν και οι δρόμοι των δύο οικογενειών χώρισαν. Το 1670-71, οι Γιατριάνοι αναχώρησαν για την Τοσκάνη και τη Φλωρεντία, ενώ οι Στεφανόπουλοι, λίγα χρόνια αργότερα (1674-75), έβαλαν πλώρη για τη Γένοβα και στη συνέχεια για την Κορσική. Από τις δύο, οι Στεφανόπουλοι ήταν εκείνοι που κράτησαν άσβεστη τη φλόγα της ελληνικής τους ταυτότητας, αντιστέκοντας στην αφομοίωση από τους Λατίνους και την Καθολική Εκκλησία.
Οι Γενοβέζοι, γνωρίζοντας τη μαχητικότητα των Μανιατών, τους πρόσφεραν γη στην υπό την κυριαρχία τους Κορσική. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1675, υπογράφηκε η ιστορική συμφωνία με τον καπετάνιο Daniel του γαλλικού πλοίου “Σωτήρ”. Το πλοίο αγκυροβόλησε στον κόλπο του Οιτύλου και στις αρχές Οκτωβρίου, 430 εκλεκτοί Στεφανόπουλοι, μαζί με τις οικογένειές τους και 300 άτομα από άλλα χωριά – 730 ψυχές συνολικά – επιβιβάστηκαν στο πλοίο της προσφυγιάς. Η αναχώρηση ήταν σπαρακτική, με τις γυναίκες και τα παιδιά να αφήνουν πίσω τους μια για πάντα τη γη των πατέρων τους.
Την πρωτοχρονιά του 1676, το πλοίο έφτασε στη Γένοβα, έχοντας χάσει 120 ψυχές στο ταξίδι. Μετά από έναν χειμώνα στη Γένοβα, οι Οιτυλιώτες μεταφέρθηκαν στην Κορσική, όπου εγκαταστάθηκαν υπό αυστηρούς όρους: εργασία για τη Βενετία και αποδοχή της Παπικής Εκκλησίας, κάτι που ουσιαστικά ποτέ δεν συνέβη. Στις 14 Μαρτίου 1676, αποβιβάστηκαν στον κόλπο της Παόμιας, φέρνοντας μαζί τους ιερά κειμήλια, εικόνες, μια καμπάνα και την άσβεστη πίστη για μια ελεύθερη ζωή.
Στην άγρια Παόμια, με υπομονή και σκληρή δουλειά, οι Μανιάτες άρχισαν να καλλιεργούν τη γη, φυτεύοντας αμπέλια και κήπους, και να χτίζουν εκκλησίες, με κορωνίδα τη Μητρόπολη “Γέννηση της Θεοτόκου”. Η περιοχή της αποβίβασής τους ονομάστηκε έκτοτε “Σκάλα Γκρέσια” και “Χώρα των Καλογήρων”, τιμώντας την παρουσία του Δεσπότη της Μάνης Παρθένιου Καλκανδή και άλλων μοναχών.
Παρά την προστασία των Γενοβέζων, η Κορσική ήταν ένα νησί επαναστάσεων. Όταν το 1731 ξέσπασε η μεγάλη Κορσικανική επανάσταση, οι Μανιάτες, πιστοί στους ευεργέτες τους, δεν υποστήριξαν τους επαναστάτες, με αποτέλεσμα να βρεθούν αντιμέτωποι με την οργή τους. Οι συγκρούσεις ήταν συνεχείς, με τους λιγοστούς Μανιάτες να αμύνονται ηρωικά απέναντι στους κατά πολύ περισσότερους Κορσικανούς.
Και τότε συνέβη το αδιανόητο, μια έξοδος που δεν έχει όμοιά της στην ελληνική ιστορία! Τη νύχτα της Ανάστασης του 1731, αφού είχαν στείλει τα γυναικόπαιδα στο Αιάκειο, 90 γενναίοι Μανιάτες, υπό την ηγεσία του Θεόδωρου Στεφανόπουλου, έμειναν οχυρωμένοι στον πύργο της Ομίνιας, περικυκλωμένοι από 5.000 Κορσικανούς. Με ηρωισμό που ξεπερνά κάθε φαντασία, αντιμετώπισαν τον εχθρό χωρίς να χάσουν ούτε έναν άνδρα, αφήνοντας εκατοντάδες νεκρούς στις επάλξεις του πύργου και τρέποντας τους υπόλοιπους σε φυγή!
Το θαύμα της ηρωικής εξόδου γιορτάζεται κάθε χρόνο στην Κορσική, τη Δευτέρα του Πάσχα, με τιμές και λιτανεία της εικόνας της Παναγίας από το Οίτυλο, παρουσία απογόνων Μανιατών και χιλιάδων επισκεπτών. Η ιστορία αυτών των γενναίων ανθρώπων, που μετέφεραν την περηφάνια της Μάνης στις άγριες ακτές της Κορσικής, παραμένει μια αιώνια πηγή έμπνευσης και θαυμασμού.
Κείμενο-Φωτό Όμορφη Μάνη
Σχετικό άρθρο:
[blogcard url=”https://omorfimani.gr/%ce%b3%ce%b5%cf%8e%cf%81%ce%b3%ce%b9%ce%bf%cf%82-%cf%86%cf%84%ce%ad%cf%81%ce%b7%cf%82-%ce%b7-%ce%bc%ce%ac%ce%bd%ce%b7-%ce%b7-%ce%ba%ce%bf%cf%81%cf%83%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bf/”]