Ιούλιος Βερν, Μάνη & «Οι Πειρατές του Αιγαίου»

     Στο πολυσυζητημένο του μυθιστόρημα «Το Αιγαίο στις Φλόγες» («L’Archipel en feu»), ο Ιούλιος Βερν καταπιάνεται με την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, επιλέγοντας τη Μάνη ως ένα σημαντικό σκηνικό για την αφήγησή του. Η άγρια και δυσπρόσιτη αυτή περιοχή της Λακωνίας, με την ιστορία της ανεξαρτησίας και τους αυτόνομους κατοίκους της, φαίνεται ότι ενέπνευσε τον συγγραφέα στην πλοκή του.

Κεντρικό ρόλο στην απεικόνιση των Μανιατών παίζει ο χαρακτήρας του Νικόλαου Στάρκου, ένας πειρατής που κατάγεται από το Οίτυλο. Η επιλογή του Βερν να συνδέσει έναν αρνητικό χαρακτήρα με το Οίτυλο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην ίδια την περιοχή. Οι κάτοικοι του Οιτύλου εξέφρασαν δημόσια την αγανάκτησή τους για την συκοφαντική, όπως θεώρησαν, σύνδεση ενός πειρατή με την κοινότητά τους κατά τη διάρκεια ενός εθνικά ευαίσθητου ιστορικού περιόδου όπως η Ελληνική Επανάσταση.

Τα ψηφίσματα διαμαρτυρίας που εκδόθηκαν από τους Οιτυλιώτες, όπως καταγράφονται στα δημοσιεύματα της εποχής, μαρτυρούν την αίσθηση αδικίας που ένιωσαν. Υποστήριξαν σθεναρά ότι κανένας Οιτυλιώτης δεν ατίμασε την Επανάσταση με πειρατικές ενέργειες, και ότι ο χαρακτήρας του Νικόλαου Στάρκου ήταν άγνωστος στην τοπική τους ιστορία.

Στην απάντησή του, ο Ιούλιος Βερν προσπάθησε να δικαιολογήσει την απεικόνισή του, επικαλούμενος τις μαρτυρίες του περιηγητή Ανρύ Μπελ, ο οποίος είχε αναφερθεί στη φήμη των κατοίκων της Μάνης ως “τρόμου των θαλασσινών” και είχε αναφέρει το Οίτυλο ως ορμητήριό τους. Αυτή η αναφορά υπογραμμίζει ότι ο Βερν είχε σχηματίσει μια συγκεκριμένη αντίληψη για την περιοχή, πιθανώς μέσα από ευρωπαϊκές περιηγητικές και ιστορικές πηγές της εποχής.

Συνεπώς, η παρουσία του Οιτύλου και ενός Μανιάτη πειρατή στο «Αιγαίον εις Αναστάτωσιν» δεν είναι απλώς ένα φανταστικό στοιχείο. Αντιπροσωπεύει την προσπάθεια του Ιουλίου Βερν να εντάξει την ιδιαίτερη γεωγραφία και την φήμη της Μάνης στην αφήγησή του για την Ελληνική Επανάσταση, ακόμη κι αν η καλλιτεχνική αυτή επιλογή του προκάλεσε έντονες τοπικές αντιδράσεις και αμφισβητήθηκε ως προς την ιστορική της ακρίβεια. Η διαμάχη που ακολούθησε αποτελεί απόδειξη της ζωντανής σύνδεσης του μυθιστορήματος με την πραγματικότητα της Μάνης και των κατοίκων της.

Κείμενο-Φωτό: Όμορφη Μάνη