Φανταστείτε έναν βυζαντινό σταυροειδή ναό με τρούλο, σμιλεμένο σαν κόσμημα στους απόκρημνους γκρεμούς του Μεζαλίμονα. Αυτή είναι η Παναγία η Οδηγήτρια, ή όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, η Αγήτρια. Χτισμένη γύρω στο 1200 μ.Χ. δίπλα σε ένα σπήλαιο, μαγεύει με τα υπέροχα μαρμάρινα ανάγλυφα, τους κομψούς κίονες και τα σκαλιστά μοτίβα πουλιών που κοσμούν το δάπεδο.
Μέσα, οι ξεθωριασμένες αλλά υψηλής τέχνης αγιογραφίες αφηγούνται ιστορίες αιώνων. Οι Απόστολοι της Ανάληψης θυμίζουν την μεγαλειότητα της βυζαντινής τέχνης, φέρνοντας στο νου τις αντίστοιχες εικόνες στο Pec της Σερβίας. Παλαιότερες τοιχογραφίες στη Δευτέρα Παρουσία και τη Δέηση στον νάρθηκα συνυπάρχουν με νεότερες, που φιλοτεχνήθηκαν το 1808, δημιουργώντας ένα συναρπαστικό ταξίδι στον χρόνο.
Ας δούμε το άρθρο για την Παναγία την Αγήτρια όπως αναφέρεται στο βιβλίο του ερευνητή Νικολάου Β. Δρανδάκη:
Η Αγήτρια της Μάνης: Ένα ταξίδι στο χρόνο
Σε μια απόκρημνη ακτογραμμή της Μάνης, δυτικά του Τηγανιού, φωλιασμένη κάτω από πελώριους βράχους, στέκεται ένας μικρός θησαυρός της βυζαντινής τέχνης: ο ναός της Παναγίας της Αγήτριας. Αυτό το ταπεινό, αλλά επιβλητικό μνημείο δεν είναι απλώς ένα θρησκευτικό κτίσμα· είναι ένας ζωντανός μάρτυρας μιας εποχής που χάνεται στο βάθος των αιώνων.
Ένας αρχιτεκτονικός γρίφος
Ο ναός, χρονολογούμενος στον 13ο αιώνα, είναι ένας χαρακτηριστικός σταυροειδής, τρουλαίος ναός του ελλαδικού τύπου. Οι καλοδουλεμένοι λίθοι και η επιμελημένη τοιχοποιία του μαρτυρούν μια σπάνια τέχνη για την εποχή. Περπατώντας γύρω του, θα παρατηρήσετε τον ψηλό, λεπτό τρούλο που ατενίζει τον ουρανό, καθώς και τις δύο εισόδους του – μία στη δύση και μία στον βορρά – που προσκαλούν τον επισκέπτη στο εσωτερικό του.
Το δάπεδο αποτελεί από μόνο του ένα έργο τέχνης. Κατασκευασμένο από μαρμάρινες πλάκες, εναλλάξ λευκές και βυσσινί, δημιουργεί γεωμετρικά σχέδια που σε καλούν να ταξιδέψεις μέσα στον χώρο. Ένα ιδιαίτερο εύρημα είναι ένα χαραγμένο πεντάλφα σε μια από τις πλάκες, ακριβώς μπροστά από την πύλη του ιερού.
Μυστικά από το παρελθόν
Αν και ο χρόνος έχει αφήσει τα σημάδια του, ο ναός ήταν κάποτε γεμάτος ζωή και χρώμα. Πλήρως «κατάγραφος», όπως αναφέρεται, οι τοιχογραφίες του διηγούνταν ιστορίες από τη βυζαντινή παράδοση. Αν και λίγα έχουν απομείνει από την αρχική τους δόξα, οι ειδικοί έχουν εντοπίσει έργα που ανάγονται στον 13ο αιώνα, όπως ο Ιεράρχης της Προθέσεως, αλλά και μεταγενέστερα, πιο λαϊκότροπα έργα του 14ου αιώνα. Μια τοιχογραφία του Χριστού στον νάρθηκα, με τα χαρακτηριστικά της εποχής, μας θυμίζει τις καλλιτεχνικές επιρροές που έφταναν ακόμα και σε αυτό το απομονωμένο σημείο.
Τέλος, μια επιγραφή πάνω από την πόρτα της Προθέσεως μας δίνει μια ανθρώπινη νότα: «+ Κύριζε βοήθυ τοῦ δούλου σου Γεωργήου τοῦ Ἀκολήνπου ἅμα σινβύου +». Ένας άνθρωπος, ο Γεώργιος, ζητά τη βοήθεια του Θεού για τον ίδιο και τη σύζυγό του, αποτυπώνοντας την πίστη και την ελπίδα του σε έναν πέτρινο τοίχο.
Η Παναγία η Αγήτρια στέκεται ως ένα σιωπηλό σύμβολο, που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, προσκαλώντας κάθε επισκέπτη να ανακαλύψει τη μακραίωνη ιστορία της Μάνης μέσα από την αρχιτεκτονική και την τέχνη της.
Νικόλαος Β. Δρανδάκης -Κείμενο διαμορφωμένο Όμορφη Μάνη.Βιβλίο “Μάνη & Λακωνία
Αλλά η εμπειρία δεν σταματά εδώ. Από το εσωτερικό του ναού, ακούγεται μυστηριωδώς το βογκητό του υπόγειου νερού, ενώ από το προαύλιό του, η θέα προς το επιβλητικό ακρωτήριο Τηγάνι κόβει την ανάσα.
Η Παναγία η Οδηγήτρια δεν είναι απλώς ένα ξωκλήσι – είναι ένα από τα πιο όμορφα και συγκλονιστικά βυζαντινά μνημεία της Μάνης. Βρίσκεται κοντά στον οικισμό της Αγίας Κυριακής, όπου υπάρχει και σχετική πινακίδα, και σας περιμένει για μια μαγευτική 20λεπτη πεζοπορία.
Φωτογραφικό Υλικό:
Βίντεο:
Χάρτης:
Περισσότερο φωτογραφικό υλικό εδώ: ΝΑΟΙ ΣΤΗ ΜΑΝΗ
