Στην καρδιά του Σκουταριού της Μάνης, στέκεται η ιστορική εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας. Αυτό που αρχικά φαίνεται ως ένας απλός βυζαντινός ναός, κρύβει κάτω από τα θεμέλιά του ένα συναρπαστικό ταξίδι μέσα στον χρόνο, που ξεκινάει από τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Ένα μνημείο με βαθιές ρίζες
Η εκκλησία, που κατά την παράδοση ήταν το καθολικό κάποιας μονής, είναι χτισμένη σύμφωνα με τον αρχιτεκτονικό τύπο του δίστυλου τρουλαίου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού. Το απλοποιημένο της στυλ, προϊόν της δουλειάς των ντόπιων τεχνιτών, την τοποθετεί στην υστεροβυζαντινή περίοδο.
Στο εσωτερικό της, το πέρασμα των αιώνων είναι ορατό. Ένα παλαιότερο στρώμα βυζαντινών τοιχογραφιών, που χρονολογείται από τα τέλη του 13ου αιώνα, φανερώνει τις καλλιτεχνικές επιρροές της ευρύτερης περιοχής. Πιο πρόσφατες είναι οι τοιχογραφίες που φιλοτεχνήθηκαν στα τέλη του 16ου αιώνα, καθώς και η τελευταία φάση διακόσμησης, η οποία ολοκληρώθηκε το 1882 και το 1883 από τον Μανιάτη ζωγράφο Ηλία Χανδρέα.
Η μεγάλη ανακάλυψη
Κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης του ναού, που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2012 και 2015 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας, αποκαλύφθηκε κάτι εντελώς απρόσμενο: κάτω από τα θεμέλια του ναού υπήρχαν αποσπασματικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα. Αυτά τα κατάλοιπα ταυτοποιήθηκαν ως τμήμα ενός ρωμαϊκού λουτρού (spa), το οποίο ήταν σε χρήση μέχρι και την πρωτοβυζαντινή περίοδο.
Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν δύο όμορους χώρους, με δάπεδα από μεγάλες πήλινες πλάκες, που πιθανότατα ήταν οι χώροι όπου οι λουόμενοι έπαιρναν το μπάνιο τους. Επιπλέον, βρέθηκε ένα μικρό τμήμα ψηφιδωτού δαπέδου, που υποδεικνύει μια ακόμη παλαιότερη φάση κατασκευής. Μια εντυπωσιακή λεπτομέρεια είναι η ύπαρξη ενός συστήματος κάθετης θέρμανσης στους τοίχους, που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι για να ζεστάνουν τους χώρους.
Το παρελθόν συναντά το παρόν
Η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα θρησκευτικό μνημείο. Αποτελεί ένα μοναδικό σημείο όπου διαφορετικές ιστορικές περίοδοι συναντιούνται. Από ένα ρωμαϊκό λουτρό που προσέφερε ξεκούραση και χαλάρωση, μετατράπηκε σε έναν τόπο λατρείας, που στέκει αγέρωχος εδώ και αιώνες. Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του ρωμαϊκού λουτρού διατηρήθηκαν κάτω από το έδαφος, ενώ ένα μεγάλο τμήμα δεξαμενής του ψυχρού λουτρού (frigidarium) εκτίθεται σήμερα στον χώρο, ως μια υπενθύμιση αυτού του μοναδικού παρελθόντος.
Η επόμενη φορά που θα βρεθείτε στο Σκουτάρι της Μάνης, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε την Αγία Βαρβάρα. Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε από κοντά ένα σπάνιο δείγμα ιστορίας, όπου κάθε πέτρα αφηγείται τη δική της ιστορία.
Κείμενο-Φωτό: Όμορφη Μάνη
Aκολουθεί φωτογραφικό υλικό:
