Σκαρφαλωμένος στις δυτικές πλαγιές του Ταΰγετου, εκεί που η Δυτική Μάνη συναντά τον Μεσσηνιακό Κόλπο, βρίσκεται ο Άγιος Νίκωνας, ένα μικρό, αλλά γεμάτο ιστορία χωριό. Με μόλις 52 μόνιμους κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο Άγιος Νίκωνας αποτελεί μια όαση ηρεμίας, μακριά από τη βουή των μεγάλων αστικών κέντρων.
Από την Πολιάνα στον Άγιο Νίκωνα: Η ιστορία πίσω από το όνομα
Η ιστορία του χωριού ξεκινά με μια εντελώς διαφορετική ονομασία: Πολιάνα. Το όνομα αυτό, που έχει σλαβικές ρίζες, σημαίνει «ξέφωτο, επίπεδο μέρος» και περιγράφει τέλεια τη φυσιολογία της περιοχής. Πριν κατοικηθεί, η Πολιάνα ήταν ένας εκτενής βοσκότοπος, ένα ιδανικό μέρος για τα ζώα.
Το 1929, το χωριό μετονομάστηκε σε Άγιο Νίκωνα. Η αλλαγή αυτή ήταν ένας φόρος τιμής στον όσιο Νίκωνα τον Μετανοείτε, έναν ιεροκήρυκα που δραστηριοποιήθηκε στη Μάνη στα τέλη του 10ου αιώνα. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο Νίκων είναι θαμμένος στην ευρύτερη περιοχή, αφήνοντας πίσω του ένα ισχυρό πνευματικό αποτύπωμα.
Γεωγραφία και φυσική ομορφιά
Ο Άγιος Νίκωνας βρίσκεται σε υψόμετρο 400 μέτρων, προσφέροντας μια μαγευτική θέα στον Μεσσηνιακό Κόλπο. Όταν ο καιρός είναι καθαρός, μπορεί κανείς να διακρίνει ακόμα και την απέναντι πλευρά της Πελοποννήσου, με την Κορώνη και τις γύρω περιοχές της να ξεπροβάλλουν στον ορίζοντα. Πάνω από το χωριό υψώνεται η ομώνυμη κορυφή του Ταΰγετου, Άγιος Νίκων, με υψόμετρο 1214 μέτρα, που αγκαλιάζει προστατευτικά τον οικισμό.
Ο Νίκων Αρκουδέας (1928-2005) ήταν ανώτατος αξιωματικός της Ελληνικής Αστυνομίας, που έφτασε μέχρι τον βαθμό του αντιστρατήγου. Καταγόταν από τον Άγιο Νίκων- Πολιάνα της Έξω Μάνης και ήταν απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών Αστυνομίας Πόλεων και της Παντείου.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του υπηρέτησε σε διάφορες μάχιμες θέσεις. Τη δεκαετία του ’80, διετέλεσε διοικητής των ΜΑΤ και των ΜΕΑ, στη συνέχεια αττικάρχης και τελικά Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας από το 1986 έως το 1988.
Η κεντρική εκκλησία του χωριού, αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, είναι ένα κτίσμα του 1898 και αποτελεί σημείο αναφοράς για την τοπική κοινότητα.
Μια ματιά στο παρελθόν
Η πρώτη καταγραφή του Αγίου Νίκωνα, τότε ακόμα ως Πολιάνα, χρονολογείται στο 1618 από τον Πέτρο Μέδικο, ως ένας μικρός οικισμός με 10 σπίτια. Φαίνεται πως οι πρώτοι κάτοικοι ήρθαν από τα γειτονικά χωριά Λαγκάδα και Κουτήφαρη. Κατά την προεπαναστατική περίοδο, το χωριό υπαγόταν στην καπετανία της Πλάτσας, διαδραματίζοντας το δικό του μικρό ρόλο στην ιστορία της Μάνης.
Δύο σημαντικές αναφορές επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του χωριού:
- Το 1798, ο Μανιάτης ποιητής Νηφάκης ή Νηφάκος το αναφέρει ως οικισμό της Έξω Μάνης.
- Το 1805, ο Άγγλος αρχαιολόγος Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ επισκέφθηκε την Πολιάνα κατά την περιήγησή του στην Ελλάδα, κάνοντας ειδική μνεία στον οικισμό.
Ο Άγιος Νίκωνας, λοιπόν, δεν είναι απλά ένα όμορφο ορεινό χωριό. Είναι ένας τόπος με βαθιές ρίζες, που συνδέει τη φυσική ομορφιά του Ταΰγετου με την πλούσια ιστορία της Μάνης, προσκαλώντας τον επισκέπτη να ανακαλύψει τη γαλήνη και την αυθεντικότητά του.
Κείμενο-φωτό: Όμορφη Μάνη
