Ο Ιωσήφ Βουδικλάρης (ή Βουτικλάρης), μια εμβληματική φυσιογνωμία της Μάνης, ενσαρκώνει πλήρως τον ρόλο του κληρικού-πολεμιστή που διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Η πορεία του, από μέλος της Φιλικής Εταιρείας μέχρι επικεφαλής στη Μάχη του Διρού, αναδεικνύει τη βαθιά του προσήλωση στον αγώνα για την ελευθερία.
Γεννημένος περίπου το 1765 στο ιστορικό χωριό Κοίτα της Λακωνίας, ο Ιωσήφ Βουδικλάρης διαμορφώθηκε στην σκληροτράχηλη και αυτόνομη γη της Μάνης. Πολύ πριν την επίσημη έναρξη της Επανάστασης, ο Βουδικλάρης εντάχθηκε στη Φιλική Εταιρεία, τη μυστική οργάνωση που προετοίμαζε την εξέγερση του Γένους. Η συμμετοχή του αυτή φανερώνει όχι μόνο την εθνική του συνείδηση, αλλά και την ενεργό του δράση στα παρασκήνια του Αγώνα.
Το 1825, σε μια περίοδο όπου η ανάγκη για πνευματική και ηγετική καθοδήγηση στην επαναστατημένη Ελλάδα ήταν επιτακτική, ο Ιωσήφ Βουδικλάρης χειροτονήθηκε Επίσκοπος Μαΐνης (Μάνης). Η χειροτονία αυτή, αν και έγινε αντικανονικά και χωρίς την άδεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου –καθώς η Μάνη υπαγόταν τότε στη Μητρόπολη Μονεμβασίας–, υπογραμμίζει την ιδιαίτερη κατάσταση και τις πιεστικές ανάγκες της εποχής. Πιθανότατα αντικατοπτρίζει τόσο την αποφασιστικότητα των Μανιατών να έχουν τον δικό τους πνευματικό ηγέτη εν μέσω του πολέμου, όσο και την ανάγκη για άμεση και αποτελεσματική εκκλησιαστική διοίκηση στην περιοχή.
Η Συμμετοχή στη Μάχη του Διρού: Κορυφαία Στιγμή του Αγώνα του
Ο Επίσκοπος Ιωσήφ Βουδικλάρης δεν παρέμεινε απλός παρατηρητής των εξελίξεων. Η πλέον καθοριστική στιγμή της δράσης του ήταν η Μάχη του Διρού τον Ιούνιο του 1826. Όταν ο Ιμπραήμ, επικεφαλής του αιγυπτιακού στρατού, αποβιβάστηκε στον όρμο του Διρού με σκοπό να υποτάξει τη Μάνη, ο Βουδικλάρης αναδείχθηκε σε ηγετική μορφή της αντίστασης.
Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, ο Ιωσήφ Βουδικλάρης:
- Πρωτοστάτησε στην οργάνωση της άμυνας.
- Ξεσήκωσε τους κατοίκους των γύρω χωριών, καλώντας τους να αντιμετωπίσουν τον εισβολέα.
- Βρέθηκε επικεφαλής των Μανιατών υπερασπιστών, οι οποίοι περιλάμβαναν περίπου 900 άνδρες και 700 γυναίκες, πολλές εκ των οποίων ήταν οπλισμένες με δρεπάνια.
- Ο ρόλος του δεν περιορίστηκε στον πνευματικό τομέα, αλλά ήταν και διοικητικός/στρατιωτικός, καθώς αναφέρεται ως αντισυνταγματάρχης οπλαρχηγός 3ης τάξεως.
Η ηρωική νίκη των Μανιατών στη Μάχη του Διρού, όπου οι εισβολείς απωθήθηκαν με βαριές απώλειες, αποτελεί ένα από τα πιο ένδοξα κεφάλαια της Ελληνικής Επανάστασης. Η παρουσία και η ηγεσία του Επισκόπου Ιωσήφ Βουδικλάρη σε αυτή την κρίσιμη στιγμή υπογραμμίζει τον δυναμικό και πολυδιάστατο ρόλο του κλήρου στον απελευθερωτικό αγώνα και την άρρηκτη σύνδεσή του με τον λαό.
Ο Ιωσήφ Βουδικλάρης αποτελεί παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι κληρικοί της εποχής δεν ήταν μόνο πνευματικοί καθοδηγητές, αλλά και στρατιωτικοί διοικητές και εθνικοί αγωνιστές, συνεισφέροντας αποφασιστικά στην απελευθέρωση του ελληνικού έθνους.
Πηγή:
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών (τόμοι σχετικοί με την Επανάσταση).
- Παλαιολόγου, Ε.Δ., Η Μάνη και ο αγών του ’21, Αθήνα, 1971.
