Γονέα Μάνης: Το Χωριό που «Έφτιαξαν» οι Κρητικοί Καλλέργηδες

     Η Μάνη, με την άγρια ομορφιά και την πλούσια ιστορία της, αποτελεί πάντα πόλο έλξης για όσους αναζητούν την αυθεντική Ελλάδα. Ανάμεσα στα πέτρινα χωριά της, η Γονέα του Κότρωνα στην Ανατολική Μάνη ξεχωρίζει για μια ιδιαίτερη ιστορία: αυτή της ίδρυσής της από οικογένειες Κρητικών, τους Καλλέργηδες. Μια ιστορία που συνδέει δύο από τις πιο περήφανες και ιστορικές περιοχές της Ελλάδας.

Η οικογένεια των Καλλέργηδων δεν είναι μια τυχαία οικογένεια. Με βυζαντινές ρίζες που φτάνουν πίσω στο γένος των Φωκάδων, οι Καλλέργηδες εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη επί Νικηφόρου Φωκά. Εκεί, ειδικά στη Γωνιά Ρεθύμνου (Σφακίων), άνθισαν και διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην τοπική ιστορία. Ωστόσο, οι αναταραχές της Ενετοκρατίας και οι συνεχείς αγώνες ανάγκασαν κάποιους από αυτούς να αναζητήσουν νέες πατρίδες.

Περίπου 350 χρόνια πριν, γύρω στο 1620 μ.Χ., η μοίρα οδήγησε έναν κλάδο των Καλλέργηδων στη Μάνη. Η αφήγηση μιλά για τον Δημήτριο Καλλέργη που, όντας φυγόδικος από την Κρήτη, έφτασε στον Κότρωνα της Μάνης. Η Μάνη, γνωστή για την αυτονομία και την ικανότητά της να προσφέρει καταφύγιο, τον υποδέχτηκε.

Ένας συναρπαστικός θρύλος, όπως διηγείται ο Ευθύμιος Καλλέργης, περιγράφει την εγκατάσταση: ο Δημήτριος, αρχικά αντιμετωπιζόμενος ως “φερτός” και “παρακατιανός”, κέρδισε τελικά την αποδοχή της τοπικής κοινωνίας. Παντρεύτηκε μάλιστα μια Μανιάτισσα από το “Ραζί”, μια περιοχή πάνω από τον Κότρωνα. Την ημέρα του γάμου τους, χάρη στην κατανόηση ενός κρητικού τραγουδιού από πειρατές, ο Καλλέργης κατάφερε να σώσει τη ζωή του και της συζύγου του από μια πειρατική επιδρομή.

Ως αναγνώριση αυτού του γεγονότος και τιμητικά προς την ιδιαίτερη πατρίδα του, ο Καλλέργης έδωσε το όνομα Γωνέα (Γονέα) στην τοποθεσία όπου εγκαταστάθηκε πάνω από το Ραζί, χτίζοντας εκεί το αρχοντόσπιτό του. Έτσι, το χωριό Γονέα του Κότρωνα γεννήθηκε από την κρητική καταγωγή και την περιπετειώδη ιστορία ενός ανθρώπου.

https://www.exploring-greece.gr/

Πέρα από την πλούσια οικογενειακή της ιστορία, η Γονέα φιλοξενεί και σημαντικά θρησκευτικά μνημεία που μαρτυρούν τον βαθύ πνευματικό βίο της περιοχής. Οι εκκλησίες της, με την αρχιτεκτονική και τις αγιογραφίες τους, αποτελούν ένα μοναδικό ταξίδι στο χρόνο:

• Ο Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται σε μια γραφική τοποθεσία, στους πρόποδες του βουνού προς τη θάλασσα, στη θέση Ραζί, προσφέροντας εκπληκτική θέα στο μανιάτικο τοπίο.
• Ο Προφήτης Ηλίας: Ένα ακόμα σημαντικό εκκλησιαστικό μνημείο που εμπλουτίζει την πνευματική κληρονομιά της Γονέας.
• Η Παναγία: Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει αυτή η εκκλησία, καθώς διαθέτει διπλό στρώμα αγιογραφιών. Αυτό το χαρακτηριστικό υποδηλώνει διαφορετικές χρονολογικές φάσεις αγιογράφησης, προσφέροντας στους μελετητές μια σπάνια ευκαιρία να παρατηρήσουν την εξέλιξη της βυζαντινής τέχνης μέσα στον ίδιο χώρο.
• Η Μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα: Ένα από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία της περιοχής. Πρόκειται για μια περιτειχισμένη μονή του 14ου αιώνα, χαρακτηριστικό δείγμα της μανιάτικης μοναστηριακής αρχιτεκτονικής. Όπως και η Παναγία, διαθέτει διπλό στρώμα αγιογραφιών, γεγονός που την καθιστά εξαιρετικά σημαντική για την παλαιοχριστιανική και βυζαντινή τέχνη. Επιπλέον, η παρουσία αρχαϊκών μαρμάρων στο μοναστήρι υποδηλώνει την επαναχρησιμοποίηση αρχαίου υλικού, μια κοινή πρακτική στην βυζαντινή περίοδο, προσθέτοντας ακόμα ένα επίπεδο ιστορικής αξίας.

Σήμερα, η Γονέα δεν κατοικείται μόνιμα, καθώς πολλοί από τους απογόνους των Καλλέργηδων ζουν στον Κότρωνα ή σε άλλες περιοχές. Ωστόσο, οι πετρόχτιστοι πύργοι και τα πυργόσπιτα της Γονέας παραμένουν ζωντανά μνημεία της ιστορίας της. Οι απόγονοι εξακολουθούν να ανεβαίνουν και να φροντίζουν τις πατρογονικές τους εστίες, διατηρώντας άσβεστη τη μνήμη της κρητικής καταγωγής τους και την ιστορία του χωριού που “έφτιαξαν” οι πρόγονοί τους.

Η Γονέα Μάνης αποτελεί ένα συγκινητικό παράδειγμα του πώς οι ανθρώπινες μετακινήσεις, η ανθεκτικότητα και η αγάπη για τον τόπο μπορούν να δημιουργήσουν μοναδικές ιστορίες και να διαμορφώσουν τον πολιτιστικό χάρτη μιας χώρας.

Με πηγές : mani.org

Φωτό: https://www.exploring-greece.gr/