Ανακαλύψτε τη Μάνη, μια γη άγριας ομορφιάς και περήφανης ιστορίας, που σαν τρία ξεχωριστά πρόσωπα απλώνεται στην καρδιά της Πελοποννήσου:
- Έξω Μάνη: Στην αγκαλιά της επαρχίας Οιτύλου, με την Αρεόπολη (πρώην Τζίμοβα, που πήρε το ένδοξο όνομά της το 1836 επί Όθωνα) να σφύζει από ζωή, και το γραφικό Βοίτυλο να συμπληρώνει την εικόνα.
- Μέσα Μάνη (ή Μεγάλη Μαΐνη): Νοτιότερα, με το Νυκλιάνικο να αποτελεί τον πυρήνα της, και χωριά με ιστορία χαραγμένη στα πέτρινα σοκάκια τους, όπως το Κατωπάγγι και η Λάγεια, που ατενίζουν το απέραντο γαλάζιο. Η “Εμπρός”, με το Νυκλιάνικο και το Κατωπάγγι, αποτελεί μια ξεχωριστή υποπεριοχή.
- Κάτω Ταΰγετος (ή Κακοβούνια): Η επιβλητική οροσειρά που στέκει σαν φυσικό όριο, ξεκινώντας από το Βοίτυλο και καταλήγοντας στο μυθικό ακρωτήριο Ταίναρο. Στους πρόποδές της απλώνεται η Εμπρός.
Σαν μια λιθόστρωτη εξέδρα που ατενίζει το πέλαγος, ο Εξώστης, μήκους 25 χιλιομέτρων, φιλοξενεί την Εμπρός, την Πεντάδα, το Ξούμερο και την Αρεόπολη (πρώην Τζίμοβα) στο βόρειο άκρο του.
Η ιστορία της Αρεόπολης (που κάποτε ονομαζόταν Τζίμοβα) είναι γεμάτη μυστήριο και παραδόσεις. Λέγεται πως ιδρύθηκε από Έλληνες πρόσφυγες, και από τα χώματά της αναδύθηκε η ισχυρή οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων. Η τοπική παράδοση στο Βοίτυλο μιλά για τους Γιωργάνους (τους Μαυρομιχαλάδες) ως μια από τις τέσσερις πρώτες οικογένειες που έστησαν εδώ το σπιτικό τους. Ένα ιστορικό έγγραφο του 1727 επιβεβαιώνει την παρουσία της οικογένειας Μαυρομιχάλη στην περιοχή από τότε. Η Τζίμοβα έμελλε να αλλάξει όνομα το 1836, παίρνοντας το όνομα Αρεόπολη προς τιμήν της ανδρείας των κατοίκων της, κατά τη βασιλεία του Όθωνα.
Στη ραχοκοκαλιά της Μάνης στέκει ο μεγαλειώδης Ταΰγετος, η μεγαλύτερη οροσειρά της Πελοποννήσου. Χωρίζεται στον Άνω Ταΰγετο, με τα πυκνά δάση και τα άφθονα νερά, και στον Κάτω Ταΰγετο, ή Κακοβούνια, με την άγρια, σχεδόν άγονη δυτική του πλευρά. Στο Βοίτυλο, η οροσειρά υποχωρεί, αφήνοντας τον Μεσσηνιακό κόλπο να σχηματίσει ένα γραφικό λιμάνι.
Νότια από το Βοίτυλο, ο Κάτω Ταΰγετος οδηγεί στο ακρωτήριο Ταίναρο. Ανάμεσα, απλώνεται ο Εξώστης, το πέτρινο υψίπεδο με τα χωριά του.
Στην καρδιά της Μέσα Μάνης, γύρω από το Νυκλιάνικο, η ανάγκη για νερό είναι διαρκής, με τους κατοίκους να συλλέγουν το βρόχινο νερό στις παραδοσιακές στέρνες**. Και εκεί όπου η Μέσα Μάνη συναντά τη θάλασσα, η περιγραφή του Γεμενίτη ζωντανεύει ένα τοπίο “σαν να το γκρέμισε χέρι κυκλώπων”, με επιβλητικούς βράχους και μια λιγοστή αλλά ανθεκτική βλάστηση.
Σε αυτόν τον τόπο με την άγρια γοητεία, οι Μαυρομιχαλαίοι, με αφετηρία την Αρεόπολη (πρώην Τζίμοβα), άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους στην ιστορία της Μάνης.
**
Στην περιοχή της Μάνης, και συγκεκριμένα στην Εμπρός, η διαχείριση του νερού φαίνεται να είναι ένα κρίσιμο ζήτημα λόγω της γεωλογίας του εδάφους (ασβεστολιθικά πετρώματα που απορροφούν το νερό). Για την αντιμετώπιση της έλλειψης πηγών και πηγαδιών, οι κάτοικοι είχαν αναπτύξει παραδοσιακές μεθόδους συλλογής νερού:
Στέρνες: Αυτές είναι κατασκευές όπου συλλέγεται το βρόχινο νερό κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το νερό αυτό προορίζεται για την ύδρευση των ανθρώπων. Η ύπαρξη μιας στέρνας για σχεδόν κάθε οικογένεια υπογραμμίζει τη σημασία αυτής της πρακτικής για την επιβίωση στην περιοχή.
Λάκκοι: Πρόκειται για άλλες κοιλότητες ή κατασκευές που χρησιμοποιούνται για την ύδρευση των ζώων. Αναφέρονται συγκεκριμένες τοποθεσίες στην Εμπρός όπου υπάρχουν λάκκοι: στα χωριά Νόμια, Μπουλαριοί και Κούνο.
Ωστόσο, και οι δύο αυτές πηγές νερού (στέρνες και λάκκοι) είναι εξαρτημένες από τις βροχοπτώσεις. Σε περιόδους ανομβρίας, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας. Τότε, οι γυναίκες αναγκάζονται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις για να βρουν λίγο νερό σε απομακρυσμένα σημεία, όπως:
- Ένα πηγαδάκι στη χαλικιά του Γερολιμένα.
- Τη Λούμπα του Μεζάπου, όπου αναβλύζει λίγο γλυφό νερό κοντά στη θάλασσα.
- Τη Βισκίνα, πέρα από τα Άλυνα, σε περιόδους μεγάλης ξηρασίας.
- Τον Κουρνά, πίσω από το βουνό της Μήνας, στην ανατολική πλευρά, επίσης σε περιόδους έντονης λειψυδρίας.
Αυτή η περιγραφή αναδεικνύει την πρόκληση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων στην άνυδρη περιοχή της Μάνης και την εφευρετικότητα των κατοίκων στην εξεύρεση νερού.
Με πηγές από το βιβλίο του Δημητρίου Β. Δημητράκου- Μεσίσκλη ” Οι Νυκλιάνοι”
