Δυτική Μάνη: Ταξίδι σε Χωριά & Τοπία

    Ο μεγάλος περίπατος στην καρδιά της δυτικής Μάνης ήταν ένα προσκλητήριο της ψυχής, μια υπόσχεση για θέα που κόβει την ανάσα. Αφήνοντας πίσω το Κατωπάγκι, το βλέμμα αιχμαλωτιζόταν αμέσως από το επιβλητικό ανάστημα του όρους Σαγγιά, ενός γίγαντα που δέσποζε ανατολικά, σιωπηλός φρουρός της διαδρομής προς την Αρεόπολη. Η άγρια, λιτή του ομορφιά έμοιαζε να επισκιάζει με σεβασμό την πορεία μας, σαν ένας άγρυπνος προστάτης των χωριών της εσωτερικής Μάνης, ένα φυσικό τείχος που αψηφά τις καιρικές αντιξοότητες.

Στα δυτικά, απλωνόταν σαν ένας ατελείωτος πίνακας ζωγραφικής το γαλάζιο του Μεσσηνιακού κόλπου, με το γραφικό ψαροχώρι του Μεζάπου να ξεχωρίζει σαν ένα στολίδι. Εκεί, η χερσόνησος του Τηγανιού, με το χαρακτηριστικό της σχήμα και τη βαθιά ιστορία της, ίσως να κρύβει και την ετυμολογία του ονόματος “Μάνη”, καθώς λέγεται πως εκεί υψωνόταν το θρυλικό Κάστρο Μαΐνης.

Τηγάνι Μεζάπου

Συνεχίζοντας, μετά τον Πύργο Διρού, όπου τα περίφημα σπήλαια, ένα θαύμα της φύσης παγκόσμιας εμβέλειας, μαγεύουν τον επισκέπτη, η μορφή της ηρωίδας Μανιάτισσας, με το δρεπάνι υψωμένο, στέκει αγέρωχη στην είσοδο των σπηλαίων και στην πλατεία του Πύργου Διρού. Ένα διαχρονικό μνημείο που θυμίζει τον ασίγαστο ηρωισμό των γυναικών της Μάνης, οι οποίες με σθένος και αποφασιστικότητα αντιμετώπισαν τις ορδές του Ιμπραήμ, θριαμβεύοντας στην ιστορική μάχη του Διρού, την ώρα που οι άνδρες μάχονταν στην Βέργα του Αλμυρού.

Αρεόπολη

Περνώντας τα γοητευτικά χωριά Καλού και Χαριά, η Αρεόπολη, η πόλη του Άρη, υποδέχεται τον επισκέπτη με μια αύρα μοναδική. Η ιστορική της βαρύτητα, συνυφασμένη με μια απαράμιλλη ομορφιά που σε ταξιδεύει αβίαστα σε άλλες εποχές, την καθιστά ακαταμάχητη. Ποιος δεν έχει χαθεί με δέος στα λιθόστρωτα σοκάκια της, ανάμεσα στους επιβλητικούς πύργους, θαυμάζοντας τον ιστορικό ναό των Ταξιαρχών και την εμβληματική πλατεία 17ης Μαρτίου 1821, όπου η φλόγα της ελληνικής επανάστασης άναψε, με τους Μανιάτες υπό την ηγεσία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη να πρωτοστατούν, απελευθερώνοντας την Καλαμάτα πέντε ημέρες αργότερα;

Η περιπλάνησή μας στα χωριά της δυτικής Μάνης επεφύλασσε μια απρόσμενη ανταμοιβή. Ένας μαγευτικός κολπίσκος, στολισμένος με γαλαζοπράσινα, κρυστάλλινα νερά, ξεδιπλώθηκε μπροστά μας. Κατεβαίνοντας έναν δρόμο που έμοιαζε να χορεύει, φτάσαμε στο γραφικό Λιμένι. Εδώ, οι λέξεις ωχριούν μπροστά στην πραγματικότητα. Το επίνειο της Αρεόπολης, όπου ο Πύργος των Μαυρομιχαλαίων στέκει περήφανος, δικαίως συγκαταλέγεται στους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας. Η βραχώδης ακτή του, με τα χοντρά, λευκά βότσαλα, δώρα της θάλασσας και του αλατιού, σε συνδυασμό με τα τυρκουάζ νερά, κόβει την ανάσα. Ένα θέαμα ανεπανάληπτο. Τα γραφικά πυργάκια, αμφιθεατρικά χτισμένα δίπλα στην παραλία, σχεδόν να φιλούν το κύμα, ολοκληρώνουν την αξεπέραστη γοητεία της περιοχής. Με φόντο τον Μεσσηνιακό κόλπο και το απέραντο γαλάζιο, το ηλιοβασίλεμα ζωγραφίζει εικόνες με ένα πορφυρό φως που χαρίζει στον τόπο μια μοναδική, σχεδόν μεταφυσική, ατμόσφαιρα. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς;

Θέα από το Οίτυλο

Στη συνέχεια, η παραλία του Νέου Οιτύλου, γνωστή και ως Τσίπα, με τη χρυσαφένια αμμουδιά της, μαρτυρά την προσπάθεια των κατοίκων να δημιουργήσουν έναν εμπορικό και τουριστικό πόλο, μια όαση ζωής σε αυτόν τον άγριο τόπο. Μια αμιγώς τουριστική περιοχή, όπου δεκάδες εντυπωσιακά θέρετρα, διατηρώντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, απλώνονται μέχρι το Καραβοστάσι, προσκαλώντας τους επισκέπτες σε αξέχαστες διακοπές δίπλα στο κύμα. Αντίθετα, στην ενδοχώρα, ο τόπος αφηγείται την ιστορία του, με τα ερείπια του Κάστρου της Κελεφάς να στέκουν ψηλά στο διάσελο του Οιτύλου προς την Αρεόπολη. Η πολυτάραχη ιστορία του, με τις διαδοχικές κατακτήσεις από Τούρκους και Ενετούς, την ώρα που οι Μανιάτες επιδίωκαν την καταστροφή του, είναι ενδεικτική του ατίθασευτου πνεύματος της περιοχής.

Το Οίτυλο, ο επόμενος οικισμός που συναντούμε, σκαρφαλωμένος σε ένα ύψωμα με πανοραμική θέα σε ολόκληρο τον Μεσσηνιακό κόλπο, μοιάζει με ένα φυσικό φρούριο. Παρόλο που υπάρχουν εικασίες ότι εδώ βρισκόταν το Κάστρο Μαΐνης, οι πιθανότητες είναι λιγότερες. Η αναφορά στο Οίτυλο θα μπορούσε να γεμίσει σελίδες, αρκεί να θυμηθούμε ότι ο Όμηρος το αποκαλούσε Βοίτυλο. Η ιστορικότητα της περιοχής είναι από τις πιο σημαντικές στη Μάνη. Το Οίτυλο από μόνο του είναι μια ζωντανή ιστορία. Από εδώ, το 1675, 730 Μανιάτες μετοίκησαν στην Κορσική, μετά από διαμάχες με τον Λυμπεράκη Γερακάρη και μη αποδεχόμενοι την παρουσία των Τούρκων στο Κάστρο της Κελεφάς.

Άγιος Νίκων

Η διαδρομή μας συνεχίστηκε μέσα από τους γραφικούς οικισμούς Χοτάσια, όπου η θάλασσα χάριζε το πολύτιμο αλάτι της, το Ελαιοχώρι και τον Άγιο Νίκωνα. Από εδώ ξεκινά η Έξω Μάνη, μια περιοχή που ο Μεταξάς το 1937 ένωσε διοικητικά με τη Μεσσηνία, χωρίς όμως να αλλοιώσει την ενιαία ταυτότητα της Μάνης. Στον Άγιο Νίκωνα, όπως μαρτυρά το όνομά του, έδρασε ο Άγιος Νίκων ο Μετανοείτε, σταλμένος από το Πατριαρχείο για να φωτίσει πνευματικά τον λαό, ανάμεσα στους πολλούς Σλάβους της περιοχής. Στη Λαγκάδα, ένα πανέμορφο ορεινό χωριό στις παρυφές του Ταϋγέτου, με μια θέα που αγκαλιάζει τον Μεσσηνιακό, ο Πύργος του Καπιτσίνου και ο ιερός Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος κλέβουν τις εντυπώσεις. Στις Θαλάμες, η προτομή του Γεωργίου Γεννηματά, ενός οραματιστή της δημόσιας υγείας, μας θυμίζει την καταγωγή του. Πιο κάτω, στα παράλια, το ήσυχο ψαροχώρι της Τραχήλας, με τις φανταστικές παραλίες και τις γραφικές ταβέρνες δίπλα στο κύμα, αποτελεί έναν μοναδικό προορισμό. Πριν κατηφορίσουμε προς την παραλιακή ζώνη της δυτικής Μάνης, συναντούμε την Πλάτσα, που το όνομά της υποδηλώνει το ορεινό τμήμα της αρχαίας Πέφνου.

Λαγκάδα

Ο επαρχιακός δρόμος μας οδηγεί στα μαγευτικά παράλια της δυτικής Μάνης. Μπροστά μας, ο Μεσσηνιακός απλώνεται σαν μια ονειρική καρτ ποστάλ, ενώ ανατολικά, με το βλέμμα στραμμένο στον επιβλητικό Ταΰγετο και τις καταπράσινες παρυφές του, διακρίνονται τα γοητευτικά χωριά Μηλέα, Κυβέλια και Ρίγκλια. Από τη Μηλέα καταγόταν ο μοναδικός ποιητής της Μάνης, Νικήτας Νηφάκος, ενώ στην Κυβέλια βρίσκεται ο τάφος του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη, του πατέρα του θρυλικού Θεόδωρου.

Άγιος Νικόλαος

Στο γραφικό ψαροχώρι του Αγίου Δημητρίου, δεσπόζει ο Πύργος του Χρηστέα, ενός καπετάνιου της Μάνης με ξεχωριστή ιστορία. Από εδώ και μέχρι τη Στούπα, περνώντας από τον Άγιο Νικόλαο (πρώην Σελίνιτσα), απλώνονται φιλόξενες αμμώδεις παραλίες. Η αλλαγή στο γεωφυσικό και θαλάσσιο περιβάλλον, σε σύγκριση με την άγονη Μέσα Μάνη, είναι αισθητή εδώ στα παράλια της Έξω Μάνης. Η περιοχή ευδοκιμεί με πλούσια βλάστηση, αποπνέοντας μια αίσθηση σύγχρονης ευρωπαϊκής κομψότητας. Τα ψαροχώρια αποτελούν πόλο έλξης για τους ξένους τουρίστες. Ενώ στην Μέσα Μάνη η τουριστική περίοδος ξεκινά στα μέσα Ιουνίου, εδώ στην Έξω Μάνη η ζωή σφύζει αμέσως μετά το Πάσχα. Όσο ο Ταΰγετος “αδικεί” με την άγονη ομορφιά του την Μέσα Μάνη, τόσο εδώ μοιράζει απλόχερα τις χάρες του. Τα ορεινά χωριά, όπως η Καστάνια, όπου ο Πύργος του Δουράκη φιλοξένησε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, η Σαϊδόνα, το Προάστιο, το Προσήλιο και άλλα, με την πλούσια βλάστησή τους, το μαρτυρούν. Το ίδιο μαρτυρούν τα επιβλητικά φαράγγια του Βιρού και του Ριντόμου, καθώς και το δάσος της Βασιλικής.

Καρδαμύλη

Το Καλαμίτσι, η γαλήνια κατοικία του ταξιδιωτικού συγγραφέα Πάτρικ Λη Φέρμορ, αποτελεί την πύλη προς την μαγευτική Καρδαμύλη. Εδώ, οι λέξεις αδυνατούν να αποδώσουν την ομορφιά. Η παραλία Ριτσά, το ειδυλλιακό νησάκι Μερόπι και τα ιστορικά πυργοσυγκροτήματα των Μουρτζινων-Τρουπάκηδων στην Παλιά Καρδαμύλη είναι από μόνα τους λόγοι για να επισκεφθεί κανείς αυτόν τον τόπο. Οι ρομαντικές νύχτες της Καρδαμύλης αφήνουν ανεξίτηλες αναμνήσεις. Δεκάδες μαγαζιά υψηλών προδιαγραφών, με την άψογη εξυπηρέτησή τους, παρασύρουν τους επισκέπτες σε ονειρικές διακοπές. Η Καρδαμύλη, πέρα από την ιστορία της, είναι ένας μοναδικός τουριστικός προορισμός. Η θέα της επιβλητικής κορυφής του Ταϋγέτου, που υψώνεται ανατολικά της πόλης, αποτελεί πηγή έμπνευσης, σχεδόν πρόκληση για τον καλλιτέχνη.

Φαράγγι Βιρού

Η περιήγησή μας ολοκληρώθηκε περνώντας από τα χωριά Κάμπος, Σταυροπήγιο και Μεγάλη Μαντίνεια, καθένα με τη δική του ξεχωριστή ιστορική σημασία, μέχρι να φτάσουμε στη Βέργα του Αλμυρού. Εκεί, οι Μανιάτες ύψωσαν ένα αδιαπέραστο τείχος απέναντι στους επίδοξους κατακτητές του Ιμπραήμ, τους οποίους ανάγκασαν σε άτακτη φυγή, συντρίβοντάς τους.

Στη Μάνη, κάθε πέτρα ψιθυρίζει ιστορίες, κάθε γωνιά γης είναι ένα ζωντανό μνημείο, κάθε οικισμός, πέρα από τουριστικός προορισμός, είναι ένα κεφάλαιο της ιστορίας. Είτε πρόκειται για την άγρια γοητεία της Μέσα Μάνης, είτε για την εύφορη ομορφιά της Έξω Μάνης, είτε για την ιστορική βαρύτητα της Κάτω Μάνης, ολόκληρος αυτός ο τόπος, ενιαίος και αδιαίρετος, αποτελεί ένα ξεχωριστό και πολύτιμο βιβλίο στην ιστορία του Ελληνικού Έθνους.

Κείμενο-Φωτό: Όμορφη Μάνη