Στην ιστορική Αρεόπολη, η ίδρυση του σημερινού γυμνασίου αποτελεί ένα ζωντανό μνημείο της γενναιοδωρίας και της συλλογικής προσπάθειας. Η αφετηρία αυτού του εγχειρήματος εντοπίζεται στην αξιέπαινη πρωτοβουλία της Αικατερίνης, χήρας του Δημητρίου Τζαούτου, από το γένος των Φραντζεσκάκηδων, η οποία το 1924 προσέφερε ανιδιοτελώς ένα οικόπεδο για την ανέγερση του σχολείου. Η πράξη της αυτή, με την υπ’ αριθμόν 715 συμβολαιογραφική πράξη της 29ης Δεκεμβρίου 1924, ενώπιον του Ειρηνοδίκη Οιτύλου Ροίκου Νικολαΐδου, καταχωρήθηκε στο Υποθηκοφυλακείο Οιτύλου, σηματοδοτώντας το πρώτο και καθοριστικό βήμα για τη δημιουργία του εκπαιδευτικού αυτού ιδρύματος.
Η δωρεά της Αικατερίνης Τζαούτου αφορούσε ένα οικόπεδο έκτασης 411,50 τετραγωνικών μέτρων, το οποίο βρισκόταν στην τοποθεσία “Βασιλούδες” της κτηματικής περιφέρειας Αρεοπόλεως, σε μια προνομιακή θέση δίπλα στην τότε δημοσία οδό που συνέδεε την Αρεόπολη με το Γύθειο. Το οικόπεδο, καρπός της μανιάτικης γης, φιλοξενούσε έξι ελαιόδεντρα και μια ξυλοκερατέα, ενώ οριζόταν από την αμαξιτή οδό προς Γύθειο και τις ιδιοκτησίες των Γεωργίου Παναγιωταράκου, Βασιλείου Σπυριούνη, Ιωάννη Ξιφαρά και Χαράλαμπου Οικονομάκου. Η δωρήτρια έθεσε δύο ρητούς όρους: η έναρξη της οικοδόμησης του Γυμνασίου να γίνει εντός τριετίας και το κτίριο, μαζί με το οικόπεδο, να παραμείνει αναπαλλοτρίωτο και να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Η σχολική επιτροπή της Αρτοπόλεως, με επικεφαλής τον γυμνασιάρχη Κυριάκο Λιανερά της του Μιχαήλ, αντιλήφθηκε την τεράστια σημασία αυτής της προσφοράς. Ωστόσο, η αρχική έκταση θεωρήθηκε περιορισμένη για τις ανάγκες ενός ολοκληρωμένου γυμνασίου, με αποτέλεσμα να κινηθούν διαδικασίες απαλλοτρίωσης γειτονικών κτημάτων ήδη από τον Δεκέμβριο του 1924, με στόχο τη δημιουργία ενός επαρκούς χώρου.
Η ανέγερση του κτιρίου ξεκίνησε το 1927, ευθυγραμμιζόμενη με τον όρο της δωρήτριας. Πρωτεργάτης αυτού του εγχειρήματος, μετά από δημοπρασία, ήταν ο Γεώργιος (μπάρμπα-Γιώργης) Ξιφαράς του Παύλου (1879-1964), ένας καταξιωμένος πετρομάστορας από την Αρεόπολη. Η φήμη του προηγούνταν των έργων του, καθώς είχε αφήσει το στίγμα του στον Άγιο Δημήτριο στα Ξιφαριάνικα, τον Αγιώργη στη νεροδιαβασία της Κληματσίνας, το ξενοδοχείο Φουρναράκου, το εργοστάσιο Αλέπη και πολλές άλλες οικίες στην περιοχή. Στο πλευρό του εργάστηκαν οι πιο ικανοί πετροχτίστες της Αρεόπολης, όπως οι Ναπολέων και Κώστας Ξιφαράς, ο Σαμπάτης Ξεπαπαδάκης, ο Γιάννης Αλέπης, ο Λεκάκος, ο Ψωΐνος και πολλοί άλλοι, μαζί με λατόμους, βοηθούς και μαθητευόμενους.
Η μανιάτικη γη, πλούσια σε πέτρα, προσέφερε το βασικό δομικό υλικό. Οι εργάτες έσκαβαν έναν μεγάλο λάκκο κοντά στο εργοτάξιο για την εξόρυξη των πετρών. Οι λατόμοι στη συνέχεια τις επεξεργάζονταν, δίνοντάς τους το κατάλληλο σχήμα. Οι πέτρες που εξορύσσονταν από το υπέδαφος ήταν πιο εύκολα επεξεργάσιμες, σε αντίθεση με τις επιφανειακές, που ήταν πιο σκληρές και κατάλληλες κυρίως για ασβεστοκάμινο. Για τον πρώτο ασβέστη, χρησιμοποιήθηκε ένα παλιό καμίνι κοντά στον Αϊ-Θανάση, ενώ αργότερα, για να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες, ένα μέρος του λακκού δίπλα στο σχολείο μετατράπηκε σε αυτοσχέδιο καμίνι. Υπήρξε και μια συμβολική προσφορά ασβέστη από τα γειτονικά χωριά.
Η ανέγερση του γυμνασίου εξελίχθηκε σε μια συλλογική γιορτή. Παρά την αμοιβή για την εργασία, πολλοί εργάτες προσέφεραν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους για κάποιες ημέρες, ενώ ο πρωτομάστορας λέγεται ότι εργάστηκε δωρεάν για 90 μεροκάματα. Ακόμη και Αρεοπολίτες και Μανιάτες από τα γύρω χωριά έρχονταν κατά ομάδες για να προσφέρουν τη βοήθειά τους. Κατά τη διάρκεια της εργασίας, δεν έλειπαν τα τραγούδια από κάποιον μερακλή πάνω στη σκαλωσιά, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα χαράς και δημιουργίας.
Σημαντική καλλιτεχνική πινελιά προστέθηκε από τον Νίκο Στεφανουδάκη, ο οποίος, υπό την καθοδήγηση του πρωτομάστορα, ζωγράφισε έναν έναστρο ουρανό στο ταβάνι του ισογείου και τέσσερις αγγέλους στις γωνίες και έναν αετό στο μικρό ταβάνι πάνω από την εξωτερική σκάλα της εισόδου.
Για την κατασκευή της κεραμοσκεπής χρησιμοποιήθηκαν ξύλα από τις αριές της Αρεόπολης και κυπαρίσσια από τα γειτονικά χωριά. Καλάμια μεταφέρθηκαν από τον Βαχό, κυρίως από τις ρεματιές της Φράγκας και το Βαθύ, ενώ η άμμος προήλθε από τη Τσίπα. Τα κεραμίδια, που έφταναν με πλοία στην Τσίπα ή το Λιμένι από την Καλαμάτα, μεταφέρονταν στο εργοτάξιο με ζώα.
Με την ολοκλήρωση του κτιρίου, στον δεξιό διάδρομο, αμέσως μετά την είσοδο, τοποθετήθηκε μια μαρμάρινη πλάκα ως διαρκής αναγνώριση του ιδρυτή και ευεργέτη.
Κείμενο: ‘Ομορφη Μάνη
Με πηγές από το βιβλίο του Σταύρου Π. Πατρικουνάκου ” Ιστορία του Γυμνασίου & Λυκείου Αρεοπόλεως” Αθήνα 2001
