Ενώ η σκιά της οθωμανικής κυριαρχίας είχε σκεπάσει την Κρήτη (1667) και οι Ενετοί ετοιμάζονταν να ανακηρύξουν το «Βασίλειο του Μωρέως» (1699), η φλόγα της αντίστασης δεν έσβησε ποτέ στην καρδιά της Μάνης. Αυτό το πείσμα και η ακατάβλητη θέληση για ελευθερία αποδεικνύονται περίτρανα από τα ιστορικά γεγονότα που ακολούθησαν:
Η Πρώτη Κραυγή για Βοήθεια (Οκτώβριος 1684):
Τον Οκτώβριο του 1684, αντιπρόσωποι των Μανιατών ταξίδεψαν ως τη Λευκάδα για να συναντήσουν τον Ενετό Ναύαρχο Φραντσέσκο Μοροζίνι, τον ηγέτη της συμμαχίας Πάπα-Ενετών-Γερμανών-Πολωνών. Στα χέρια του Ναυάρχου, κατέθεσαν ένα συγκλονιστικό έγγραφο, υπογεγραμμένο από επισκόπους και προεστούς, που ξεκινούσε με τα εξής λόγια:
«…Από τότε που ο Οθωμανός κατέλαβε το Βασίλειο της Κρήτης και επέστρεψε νικητής, αποφάσισε να αφανίσει και εμάς. Μη μπορώντας όμως να το κάνει, τον προσκυνήσαμε και υποσχεθήκαμε να του πληρώνουμε χαράτσι. Κι αυτός, για να μας έχει στην υποταγή του, θέλησε και έχτισε ένα Κάστρο στο λιμάνι του Βοίτυλου (Οιτύλου). Έφτιαξε κι ένα άλλο στη Ζαρνάτα, στο τέλος του τόπου μας. Έχοντας αυτά τα δύο Κάστρα, μας έφερε στην εξουσία του, όπως και τους άλλους κατοίκους του Μωρέως, και τώρα θέλει να μας καταστρέψει ολοκληρωτικά…»
Σύμμαχοι στην Αντίσταση (4 Νοεμβρίου 1684):
Η φωνή της Μάνης βρήκε ανταπόκριση. Στις 4 Νοεμβρίου 1684, στην Πρέβεζα, οι πληρεξούσιοι των Μανιατών, Ν. Δοξαράς και Π. Μακρής, υπέγραψαν μια ιστορική συμφωνία με τον Ναύαρχο Μοροζίνι. Η συμφωνία προέβλεπε την άφιξη ενετικής ναυτικής μοίρας στις ακτές της Μάνης την άνοιξη του 1685, για να στηρίξει τους Μανιάτες στον αγώνα τους εναντίον των Τούρκων.
Οι Μανιάτες ανέλαβαν και αυτοί υποχρεώσεις απέναντι στον Ναύαρχο, ο οποίος, αμέσως μετά την υπογραφή, έστειλε από τη Ζάκυνθο στη Μάνη 25 βαρέλια μπαρούτι και 2.200 κουτιά μολύβι – μια πρώτη γεύση της συμμαχίας.
Η Τουρκική Αντεπίθεση και η Ηρωική Άμυνα (Φεβρουάριος 1685):
Οι Τούρκοι, όμως, πληροφορήθηκαν τη συμφωνία. Τον Φεβρουάριο του 1685, πριν προλάβει ο Μοροζίνι να στείλει τα πολεμικά πλοία, ο Τούρκος αρχηγός των στρατευμάτων της Πελοποννήσου (Σερασκέρης) εξαπέλυσε μια αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον της Μάνης με 10.000 άνδρες, προχωρώντας σε εμπρησμούς και λεηλασίες.
Παρά την έκπληξη, οι Μανιάτες αντιστάθηκαν με σθένος. Τη νύχτα, με τα σπαθιά στα χέρια, όρμησαν εναντίον των Τούρκων, τους οποίους βρήκαν στον ύπνο, προκαλώντας τους τρομακτικές απώλειες. Οι Τούρκοι μέτρησαν 2.000 νεκρούς, ενώ οι φρουροί του Κάστρου του Πόρτο Κάγιο, παρά την ισχυρή οχύρωση, το εγκατέλειψαν πανικόβλητοι.
Η Ενίσχυση του Μοροζίνι και η Άλωση της Κορώνης (Άνοιξη – Αύγουστος 1685):
Γνωρίζοντας την τουρκική εκδικητικότητα, οι Μανιάτες έστειλαν επείγουσα ειδοποίηση στον Ναύαρχο Μοροζίνι, ζητώντας την άμεση ενίσχυσή τους. Ο Μοροζίνι ανταποκρίθηκε αμέσως, στέλνοντας μια μοίρα πολεμικών πλοίων στις ακτές της Μάνης. Λίγο αργότερα, κατέπλευσε και ο ίδιος με τον υπόλοιπο στόλο του (76 πολεμικά πλοία και 10.000 πεζοί) στις ακτές της Μεσσηνίας.
Ο Μοροζίνι έθεσε υπό πολιορκία την Κορώνη, ενώ εκατοντάδες γενναίοι Μανιάτες πολεμιστές έσπευσαν να βοηθήσουν, συμβάλλοντας καθοριστικά στην κατάληψη του ισχυρού κάστρου στις 31 Αυγούστου 1685. Την ίδια περίοδο, οι Μανιάτες πολιορκούσαν τα φρούρια της Ζαρνάτας και της Κελεφάς.
Αντιμετωπίζοντας τις Τουρκικές Προκλήσεις (1685):
Οι Τούρκοι δεν άργησαν να αντιδράσουν, συγκεντρώνοντας πολυάριθμο στρατό στο Ναύπλιο, όπου έφτασε και ο Τούρκος Αρχιναύαρχος Καπιτάν Πασάς.
Όταν τα τουρκικά στρατεύματα έφτασαν στην Καλαμάτα, ο Τούρκος αρχηγός προσέφερε στους Μανιάτες γενική αμνηστία και απαλλαγή από τους φόρους, καλώντας τους να επιστρέψουν στη “νομιμότητα” – μια συνηθισμένη τακτική. Επιπλέον, τους προειδοποίησε με προκήρυξη ότι σύντομα θα υπογραφόταν ειρήνη μεταξύ Τούρκων και Ενετών, αφήνοντάς τους εκτεθειμένους σε σκληρές τιμωρίες.
Όμως, οι Μανιάτες περιφρόνησαν τις παραινέσεις και τις απειλές του Καπιτάν Πασά και συνέχισαν με μεγαλύτερη ένταση την πολιορκία των φρουρίων. Η Ζαρνάτα παραδόθηκε στους Ενετούς στις 9 Σεπτεμβρίου 1685, η Κελεφά στον Μοροζίνι και ο Πασσαβάς στους Ενετούς στις 24 Σεπτεμβρίου 1685.
Νέα Αντεπίθεση και Θριαμβευτική Νίκη (Χειμώνας 1685-86 και Άνοιξη 1686):
Ο χειμώνας του 1685-86 πέρασε σχετικά ήρεμα, αλλά την άνοιξη του 1686 ο Σερασκέρης του Μοριά εξαπέλυσε νέα εκστρατεία εναντίον της Μάνης με 10.000 πεζούς και 2.500 ιππείς. Αφού κατέλαβε τον Μυστρά, έφτασε στο φρούριο της Κελεφάς (που φρουρούνταν από Ενετούς) και άρχισε να το πολιορκεί.
Όμως, ο Ναύαρχος Μοροζίνι, που βρισκόταν στην Κέρκυρα, ειδοποιήθηκε έγκαιρα. Κατέπλευσε αμέσως στο Οίτυλο (18 Μαρτίου 1686), αποβίβασε στρατεύματα και επιτέθηκε στους πολιορκητές. Ταυτόχρονα, οι Μανιάτες ξεχύθηκαν από τις πλαγιές του Ταϋγέτου, χτυπώντας τους Τούρκους από τα νώτα. Οι Τούρκοι πανικοβλήθηκαν, εγκατέλειψαν τα πυροβόλα και τα όπλα τους και τράπηκαν σε άτακτη φυγή, καταδιωκόμενοι από τους Μανιάτες που τους εξόντωσαν.
Όπως σημειώνει το σωζόμενο ημερολόγιο του Ζακυνθινού Μάτεση: «Απριλίου 2. Τη Μεγάλη Παρασκευή ήρθε (στη Ζάκυνθο) ο αφέν Καπετάν Γενεράλες (ο Μοροζίνι) από τη Μάνη με μεγάλη νίκη…».
Επεκτείνοντας τη Νίκη (Αύγουστος 1687):
Οι Μανιάτες δεν περιορίστηκαν στην άμυνα. Περίπου 18 μήνες αργότερα (τον Αύγουστο του 1687), 6.000 Μανιάτες πολιόρκησαν τον Μυστρά, με τη βοήθεια του Ενετού ναυάρχου Μοροζίνι, ο οποίος είχε καταπλεύσει στο Γύθειο.
Οι Τούρκοι του Μυστρά αντιστάθηκαν για λίγες ημέρες, αλλά βλέποντας το μάταιο της αντίστασής τους, ζήτησαν να παραδοθούν στους Ενετούς. Ωστόσο, για άγνωστο λόγο, άλλαξαν γνώμη και συνέχισαν την αντίσταση, με αποτέλεσμα να ηττηθούν και να αιχμαλωτιστούν. Οι γυναίκες και τα παιδιά τους, ως τιμωρία, μοιράστηκαν ως λάφυρα στους στρατιώτες του Μοροζίνι, ενώ οι αιχμάλωτοι έγιναν κωπηλάτες στα πλοία του.
Η Κατάληψη της Αθήνας και η Κυριαρχία των Ενετών (1687-1699):
Κατά τον ίδιο χρόνο (1687), ο Μοροζίνι κατέλαβε και την Ακρόπολη των Αθηνών, η οποία υπέστη σημαντικές καταστροφές (ιδιαίτερα ο Ναός του Παρθενώνα) από τους βομβαρδισμούς των ενετικών πλοίων. Τρία χρόνια αργότερα (το 1690), κυριεύθηκε και το Κάστρο της Μονεμβασιάς, το τελευταίο εδαφικό τμήμα της Πελοποννήσου που κατείχαν οι Τούρκοι.
Ουσιαστικά, πλέον, ο Μωριάς πέρασε στην κυριαρχία των Ενετών. Ωστόσο, ο σποραδικός πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι το 1699, οπότε υπογράφηκε ειρήνη μεταξύ Ενετών και Τούρκων, με την οποία ολόκληρη η Πελοπόννησος περιήλθε στην ενετική κυριαρχία.
Οι Ενετοί δημιούργησαν τότε το «βασίλειο του Μωρέως», στο οποίο τυπικά συμπεριλήφθηκε και η Μάνη. Όμως, η Μάνη παρέμεινε ουσιαστικά ανεξάρτητη, με μόνη υποχρέωση την καταβολή ενός συμβολικού φόρου (τον οποίο βέβαια ποτέ δεν κατέβαλε) και την αναγνώριση (σύμφωνα με τη συνθήκη της Πρέβεζας – 4.11.1684) της παρουσίας των Ενετών στα παραμεθόρια φρούρια.
Η Επόμενη Πρόκληση και η Στρατηγική της Μάνης (Μετά το 1699):
Οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να δεχτούν την ήττα τους και άρχισαν να προετοιμάζουν νέα αναμέτρηση. Πράγματι, δεκαπέντε χρόνια αργότερα (το 1714), κήρυξαν πόλεμο εναντίον των Ενετών, τους οποίους βρήκαν απροετοίμαστους και νίκησαν, επαναπροσαρτώντας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία όλα τα εδάφη που τους είχαν πάρει οι Ενετοί, και κυρίως την Πελοπόννησο.
Σε αυτή τη σύγκρουση, οι Μανιάτες, εκτιμώντας σωστά την κατάσταση (είχαν αντιληφθεί την άθλια στρατιωτική κατάσταση των Ενετών), παρέμειναν ουδέτεροι. Μάλιστα, ήρθαν σε διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους και πέτυχαν ουσιαστική ανεξαρτησία της Μάνης, αποδεχόμενοι μόνο θεωρητικά την καταβολή ενός ελάχιστου φόρου.
Με πηγή το βιβλίο του Πέτρου Καλλιδώνη ” Η Θρυλική Μάνη” Πειραιάς 1981
Κείμενο Όμορφη Μάνη -Φωτό: Ιντερνετ
