Στη Σιωπηλή Ακρόπολη του Κάβο Γκρόσο

“Από τον Κάβο Ματαπά σαράντα μίλια μακριά, κι από το Κάβο Γκρόσο σαράντα κι άλλο τόσο…” Η φράση αυτή, ψίθυρος φόβου στα χείλη των παλιών θαλασσομάχων, αντηχούσε καθώς άφηναν πίσω τους το Αιγαίο και πλησίαζαν τα άγρια ακρωτήρια της Μάνης. Πρώτα το Ταίναρο, και μετά ο Κάβο Γκκρόσο, το αρχαίο ακρωτήριο Θυρίδες. Σμιλεμένο από την αιώνια μανία της θάλασσας, διάτρητο από σπηλαιώδεις κόγχες που το έκαναν να μοιάζει με μυθικό περιστερώνα στα μάτια των ναυτικών.

“Γκρόσο” το βάφτισαν οι Βενετοί, για την ογκώδη του παρουσία. “Μακρυνά” το φώναξαν οι Δωριείς, για τη στενόμακρη σιλουέτα του. Η φήμη του όμως σφυρηλατήθηκε από τις τρικυμισμένες θάλασσες και τους Μανιάτες πειρατές που καραδοκούσαν στις σκιές των βράχων.

Στο υψίπεδο του Κάβο Γκρόσο, σαν αετοφωλιά, άνθισε κάποτε η αρχαία Ιππόλα. Σήμερα, οι ντόπιοι το αποκαλούν Άνω Πούλα, θυμίζοντας τον περίφημο ναό της Ιππολαΐτιδος Αθηνάς που περιέγραψε ο Παυσανίας. Στα θεμέλια των βυζαντινών ναών που στέκουν αγέρωχοι, σκόρπια αρχιτεκτονικά μέλη και θραύσματα μαρμάρινων κιόνων μαρτυρούν την αρχαία της δόξα.

Κάβο Γκρόσσο

Ψηλότερα, στην κορυφή του πλατώματος, στέκουν τα ερείπια ενός μυστηριώδους φράγκικου κάστρου. Λέγεται πως είναι η Μεγάλη ή Παλαιά Μαΐνη, σε αντίθεση με το βυζαντινό κάστρο στο Τηγάνι που ατενίζει από ψηλά. Αυτό το κάστρο της Άνω Πούλας ήταν ένα από εκείνα που ο Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος παρέδωσε στους Βυζαντινούς το 1261, μια θλιβερή ανταλλαγή για την ελευθερία του μετά την αιχμαλωσία του στην Πελαγονία.

Η θέα από τον Κάβο Γκρόσο κόβει την ανάσα. Για να φτάσει όμως κανείς στην Άνω Πούλα, πρέπει να γνωρίζει τα τρία μυστικά μονοπάτια. Το πρώτο ξεκινά από την Κιππούλα, οδηγώντας σε δίδυμους βυζαντινούς ναούς, των Αγίων Θεοδώρων και του Αγίου Γεωργίου, στολισμένους με ζωντανές λαϊκές αγιογραφίες. Το δεύτερο, κοντά στο κοιμητήριο της Κιππούλας και τον Άγιο Νικήτα με τη συγκλονιστική Θεοτόκο, καταλήγει στο ερειπωμένο φράγκικο κάστρο και τον μισογκρεμισμένο Άγιο Φίλιππο. Το τρίτο, από το Δρυ, οδηγεί στον Κούμπο, όπου στην κορυφή του στέκει σιωπηλός ο Άγιος Πέτρος.

Κάβο Γκρόσο το ακρωτήριο, Άνω Πούλα η σιωπηλή ακρόπολη. Μια νεκρή καστροπολιτεία, ένα μανιάτικο Άγιο Οροπέδιο, “άβατον” στην μεταφυσική του ιερότητα, σαν τη μαγική οροσειρά του Σαγγιά που υψώνεται στο βάθος. Πνιγμένη στους ασπάλαθους και στην αιώνια σιωπή ενός χρόνου που χάθηκε, περιμένει να αποκαλύψει την ιστορία των θεών και των ανθρώπων που κάποτε την κατοίκησαν.

Κανείς δεν ξέρει τι συνέβη εδώ. Και ο περιπετειώδης πεζοπόρος, διασχίζοντας το γεμάτο βατομουριές υψίπεδο, πλάθει με τη φαντασία του τον δικό του μύθο, βιώνοντας τους στίχους του μεγάλου Αλεξανδρινού που φέρνει ο άνεμος από το μακρινό Μισίρι: «Γιατί τα σπάσαμε τ’ αγάλματά των, γιατί τους διώξαμεν απ’ τους ναούς των, διόλου δεν πέθαναν γι’ αυτό οι θεοί…».