“Το χειμώνα”, είπε ένας άντρας που κουβαλούσε στους ώμους του ένα μικρό σακκί, με θαλασσινό αλάτι λαθραίο, προσεκτικά καμουφλαρισμένο, τυλιγμένο σε κανναβάτσο, “ο αγέρας φυσάει καθαρά μέσα σου. Μπαίνει απ΄τη μια μεριά και βγαίνει από την άλλη. Ένας φοβερός βοριάς κατεβαίνει απ΄το κέντρο της Πελοποννήσου κι ακολουθεί τη γραμμή του Ταϋγέτου, ξεριζώνοντας τα δέντρα και σηκώνοντας τόσο μεγάλες μαρμάρινες πλάκες απ΄τις στέγες”, άνοιξε παραστατικά τα μπράτσα του σαν ψαράς, “και τις σηκώνει σαν ξερά φύλλα. Στην Αρεόπολη χτυπάει τις καμπάνες! Κι οι βροχές! Όλα τα περάσματα στις πλαγιές γίνονται ποτάμια”. Κοιτάζοντας το ζεστό τοπίο των χαλικιών να χάνεται στη θάλασσα , ήταν σχεδόν αδύνατο να το φανταστείς. Ο αέρας ήταν παγερός . Βρεθήκαμε , μαζί με τον άνθρωπο που κουβαλούσε το αλάτι, σ΄ένα μονοπάτι που οδηγούσε στον κόλπο. Έδειξε πίσω κατά την Κοίτα και τη Νόμια. ” Τη χρονιά πριν απ΄τον πόλεμο είχαμε τόση βροχή που πήρε όλα τα φυτά, όλα τα δέντρα, κάθε κουκίδα γης, έγλειψε βράχους μέχρι το κόκκαλο. Άδειασε ακόμη και νεκροταφεία και σκόρπισε κρανία, κόκκαλα και πλευρά, χιλιόμετρα ολόκληρα πάνω στη λοφοπλαγιά! Όταν ο Θεός έφτιαχνε τον κόσμο του είχε περισσέψει ένα σακί πέτρες που τις άδειασε εδώ…” Κλώτσησε μια πέτρα. “Αν μπορούσαμε μόνο να βρούμε έναν έμπορο που να αγόραζε πέτρες, θα είμαστε όλοι εκατομμυριούχοι…Δε θα με βρίσκατε να ιδρώνω πάνω στους δρόμους μ΄αυτό” είπε , δίνοντας ένα μνησίκακο χτύπημα στο σακκί με το αλάτι.
Σταθήκαμε σ΄ένα ακρωτήρι, κοντά στα ερείπια ενός οχυρού και κοιτάξαμε κάτω στο μικρό λιμάνι του Γερολιμένα. Πόσο μαλακό και συνηθισμένο φαίνονταν μετά από παράξενα χωριά που είχαμε αφήσει πίσω μας: μερικά σπίτια , μια προκυμαία γεμάτη καΐκια, ένας μώλος που προχωρούσε μέσα στον κόλπο. Πέρα όμως απ΄αυτό, η ακτή σκαρφάλωνε κατά τ΄ανατολικά και κάθε διάσελο στήριζε ένα σμάρι από πύργους. “Εκεί βλέπετε, είπε δείχνοντας τα Κοκοβούνια -τελειώνουν σ ένα χαμηλό διάσελο, υψώνονται πάλι γυρίζοντας κατά το νοτιά και τελικά βουλιάζουν στη θάλασσα, για μια φορά ακόμα και για πάντα- “κι ο κάβο Ματαπάς. Τίποτε έξω από πέτρες όλο το δρόμο. Είστε σίγουροι πως δεν χρειάζεστε μερικές στην Αγγλία; Θα σας τις αφήσω φθηνά..ή μερικά αγκάθια; Έχουμε μερικά πολύ ωραία αγκάθια…”
Αληθινά ήταν ένα γυμνό σκηνικό. Κατά τα βορινά οι πύργοι της Κοίτας και της Νόμιας, κατά τα δυτικά το μεγάλο οροπέδιο Κατωπάγκι , και με σκορπισμένα μικρά κυβίστικα χωριά του, που τεντώνεται κάτω, για να κλείσει τη μικρή πόλη του Γερολιμένα, απ΄τη μια μεριά μ΄ένα γιγάντιο γκρεμό . Κατά το νοτιά η θάλασσα απλώνεται δίχως διακοπή, έξω από μια μικρή προεξοχή ενός βράχου , που κάποτε θάχε καταστρέψει πολλά απρόσεχτα καράβια στο σκοτάδι.Μετά , κατά, τ΄ανατολικά υψώνεται η μεγάλη ραχοκοκκαλιά του Ταϋγέτου με μια βαθειά σχισμή στην κορφή, ένα μεγάλο πυργωτό χωριό χαμηλά, ανάμεσα στα λιόδεντρα, κι ένα μικρότερο λίγο πιο ψηλά. Πως τα λένε; “Άνω και Κάτω Μπουλαριοί” ήταν η απάντηση . ” Χρόνια πριν -στην εποχή!- είχαν έναν παπά στους Κάτω Μουλαριούς, έναν καλό άνθρωπο, αλλά που δεν ήξερε πολλά γράματα. Μάλλον καθόλου! Πριν πολλά, πολλά χρόνια. Ήξερε όμως ότι η Σαρακοστή βαστάει σαράντα μέρες. Έτσι, για να ξέρει πότε πρέπει να γιορτάσει τη Λαμπρή, έβαζε σαράντα ξερά κουκκιά σε μια κολοκύθα . Κάθε μέρα έτρωγε έαν και ξανάβαζε την κολοκύθα πάνω στο τζάκι. Η παπαδιά όμως βλέποντας τον να τρώει κάθε μέρα απ΄την κολοκύθα , έβαζε, όταν λιγόστευαν μια χούφτα κουκιά , δίχως να παίρνει χαμπάρι ο παπάς. Έτσι πέρασαν οι μέρες…και ξαφνικά Ντιν..Νταν!! Άκουσαν οι χωριανοί να χτυπούν οι καμπάνες σ΄όλα τα γύρω χωριά-Κοίτα, Νόμια, Μίνα, Γερολιμένας, Άλικα, Κυπάρισσο, όλο το Κατωπάγκι και τα Μουντανίστικα ακόμα-και τρέξανε στον παπά. Αυτός κοιμόταν.” Τι συμβαίνει παιδια;” ρώτησε μόλις ξύπνησε. “ Δεν ακούς παπούλη;” είπαν οι χωριανοί του , ” χτυπανε για τη Λαμπρή σε όλα τα χωριά!” “Αδύνατον !” είπε ο παπάς .”Για κοιτάτε παιδιά! Το Πάσχα αργεί. Είναι πολλά κουκκιά στην κολοκύθα!!!”.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Πατρικ Λη Φέρμορ ” Μάνη” σελ. 166,167. Εκδόσεις Κέδρος