Ανακαλύψτε την πνευματική κληρονομιά του Αγίου Νίκωνος του «Μετανοείτε», μιας εμβληματικής φυσιογνωμίας που έφερε το φως του Χριστιανισμού στην καρδιά της Μάνης. Ο γενναίος Νικήτας από την Τραπεζούντα, γνωστός αργότερα ως Άγιος Νίκων, δεν ήταν απλώς ένας ιεραπόστολος, αλλά ένας αληθινός φωτιστής, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα του σε πολλές περιοχές, και ιδίως στη Λακωνία, όπου και άφησε την τελευταία του πνοή το 998 μ.Χ.
Η Μάνη υπήρξε ένας από τους κύριους σταθμούς του ιεραποστολικού του έργου. Εδώ, ο Άγιος Νίκων ευαγγελίστηκε τον Χριστό, διδάσκοντας με πάθος και επιτελώντας θαύματα. Με δική του πρωτοβουλία, άρχισε η ανέγερση εκκλησιών, αναδεικνύοντας τον εαυτό του σε πνευματικό οδηγό και φωτιστή των Μανιατών. Η συμβολή του στην εξημέρωση των ηθών της περιοχής ήταν καθοριστική. Στις δυτικές πλαγιές του Ταϋγέτου, πάνω από τη Δυτική Μάνη, στέκει η λεγόμενη «Μονή του Αγίου Νίκωνος», αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία, όπου πιθανολογείται και ο τάφος του Αγίου. Επιπλέον, μπροστά από το σύγχρονο χωριό «Άγιος Νίκων», ο ομώνυμος Σύλλογος ανήγειρε ένα πανέμορφο ναΰδριο προς τιμήν του φωτιστού της Μάνης.
Η ιερά μνήμη του Οσίου Νίκωνος παραμένει ζωντανή σε ολόκληρη τη Λακωνία, αλλά στη Μάνη επιβιώνει διαρκώς στα πρόσωπα και στα πράγματα μέσα στους αιώνες μέχρι σήμερα. Το όνομά του φέρουν διακεκριμένοι ιερείς και μοναχοί, όπως ο μοναχός Νίκων και ο λαϊκός Θαλού από το Κουσκούνι, οι οποίοι το 1079 ολοκλήρωσαν την ανέγερση του ναού της Παναγίας της Φανερωμένης στα Φραγκουλιάνικα της Μέσα Μάνης. Ένας άλλος Νίκων, ο Κατζουπίτης, υπήρξε ένας από τους τρεις ιερείς που πρωτοστάτησαν στην ανακαίνιση του ίδιου ναού κατά τα έτη 1322-1323, περίοδο κατά την οποία δημιουργήθηκαν οι υπέροχες αγιογραφίες της Παλαιολόγειας τέχνης. Ακόμη και σήμερα, το βαπτιστικό όνομα πολλών ανδρών σε όλη τη Μάνη είναι «Νίκων».
Η βαθιά αυτή τιμή προς τον Άγιο Νίκωνα αντανακλάται και στις εκκλησίες που φέρουν το όνομά του. Ο ίδιος ο Άγιος δάνεισε το όνομά του στον μεγάλο οικισμό της Χοτάστας στη Δυτική Μάνη, που σήμερα ονομάζεται επίσημα «Άγιος Νίκων». Η παράδοση λέει ότι τα σπήλαια στο Καταφύγι της Χοτάσιας μετατράπηκαν από τον Άγιο Νίκωνα σε χριστιανικούς ναούς. Επιπλέον, λέγεται ότι απόγονοι του αδελφού του Αγίου Νίκωνος, Δημοσθένους, είναι η γνωστή οικογένεια των Δημάγγελων από το Κουτήφαρι των Θαλαμών. Ακόμη και ο επιβλητικός βράχος πάνω από την Πολιάνα φέρει την ονομασία «το βουνό του Αγίου Νίκωνα». Πολλές εκκλησίες αφιερωμένες στον Άγιο Νίκωνα υπάρχουν διάσπαρτες σε όλη τη Μάνη, όπως στο Εξωχώρι, στο Οίτυλο (η μετέπειτα Αγία Μαρίνα), στο Καραβοστάσι, στο Κουσκούνι (του 12ου αιώνα), στην κορυφή της Χαριάς, στο διάσελο της Μίνας, στην Καφιόνα (σήμερα ερείπιο) και στον Κάβαλο. Στα Άλικα, ένας μεγάλος βράχος ονομάζεται «Άγιος Νίκων», καθώς από εκεί ο Άγιος κήρυξε το Ευαγγέλιο του Χριστού.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στις ενορίες της Μάνης, πέρα από την ημέρα της εορτής του Αγίου (26 Νοεμβρίου), ο «όσιος Νίκων ο “Μετανοείτε”, φωτιστής της Μάνης» μνημονεύεται σε κάθε ιερή Ακολουθία μεταξύ των οσίων θεοφόρων πατέρων μας. Ευχή μας είναι οι πρεσβείες του να μας συνοδεύουν.
Στον Ιερό Ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αρεοπόλεως φυλάσσονται λείψανα Αγίων, μεταξύ των οποίων και λείψανα του Αγίου Νίκωνος, επισφραγίζοντας την άρρηκτη σύνδεση της περιοχής με τον Άγιο.
Ανακαλύψτε την ιστορία και την πνευματικότητα της Μάνης μέσα από τη ζωή και το έργο του Αγίου Νίκωνος, ενός σημαντικού Αγίου για την ελληνική Ορθοδοξία και την τοπική ιστορία.
